Analiza objętościowa (miareczkowa) polega na tym, że do roztworu zawierającego oznaczaną substancję wprowadza się niewielkimi porcjami - „miareczkami” - równoważną chemicznie ilość odczynnika w postaci roztworu mianowanego, to znaczy roztworu o dokładnie znanym stężeniu. Roztwór mianowany przeznaczony do miareczkowania niekiedy bywa nazywany titrantem. Zawartość oznaczanej substancji oblicza się na podstawie objętości zużytego roztworu mianowanego. W analizie miareczkowej dokładność uzyskanych wyników zależy od:
1) „nastawienia” miana roztworu titranta - poznania dokładnej wartości stężenia roztworu którym będziemy miareczkować.
2) kalibracji pipet i biuret użytych do przeprowadzania analiz.
3) techniki miareczkowania.
4) prawidłowego odczytania objętości płynów.
5) właściwego dobrania wskaźników ( indykatorów) miareczkowania.
W analizie objętościowej korzysta się z różnych typów reakcji, nie mniej muszą one spełniać kilka podstawowych warunków:
a) przebieg reakcji pomiędzy substancją oznaczaną i wprowadzonym odczynnikiem z biurety powinien być szybki, stechiometryczny i zgodny z zapisanym równaniem reakcji.
b) wprowadzony odczynnik nie może wchodzić w reakcję z innymi związkami obecnymi w roztworze.
c) musi istnieć odpowiedni wskaźnik umożliwiający zauważenie końca zachodzącej reakcji w przeprowadzanych analizach.
W analizie objętościowej rozróżnia się miareczkowanie:
I) bezpośrednie — oznaczany składnik miareczkuje się bezpośrednio roztworem mianowanym (np. alkacymetria ).
II) odwrotne - do badanego roztworu dodaje się nadmiar (o ściśle określonej objętości) odczynnika mianowanego, a następnie odmiareczkowuje jego nie zużytą część innym, odpowiednio dobranym titrantem.