anatom11

ANATOM l A-

Okolice ciała

W celo ułatwienia opisu położenia narządów wewnętrznych przedni;) powierzchnia cialn została podzielona na dziewięć okolic ograniczonych umownymi liniami: dwiema pionowymi i dwiema poprzecznymi (ryc. 1.5). Okolicom lym nadano miana: podżebrowa prawa, nadbrzuszna, podżebrowa lewa, lędźwiowa prawa, pępkowa, lędźwiowa lewa, biodrowe lub pachwinowe oraz prawa j lewa podbrzuszu;) lub łonowa. Mniej dokładny opis położenia jest możliwy, jeśli podzieli się. powierzchnię ciała na czlcry kwadranry wyznaczone przez linię pionowy t poziomą, które przechodzą przez pępek; Dzielą one tę powierzchnię no dwa kwadranly górne i dolne po stronie prawej i lewej.

1    Okolica. podżebrowa pniwa (ref; i o %yw>-r.liomlriwa ełc.rtrii)

2    Okolicą, ntidbrzuszmt (rc/;io epigaslricrt)

3    Okolica podżebrowa lewa (ren io Uypodwmtriara sinistm):

4    Okolicri lędźwiowa prawa (rcgici luiiibdlis ilKStrć)

5    Okolica pępkowa (ref!i/7 limbiUcoUt)

6    Okolica lędźwiowa lewa (mgło lumbtilis.rinistra)

7    Okolica pachwinowa (biodrowa) prawa (irjjió ingiiilUtlis \iliac.o\ tlćffló)

8    Okolica potlbrz.iiszna (łonowa) (nrpin hyfio-g as triai fpiibie.a |)

') Okolica pachwinowa lewa (rep. i o ingninolis \iliaca] smistrtt)

1.5 Dziewięć okolic br/.uclin (według: Wcinrcb fi. I.;.: Ancttoniy and 1’hysinlapy, Addi.son-Wcslcy Puhlisfiing Co., Reading, Masa.. 1984).

Kości

Szkielet całego ciała zbudowany jest z 206 kości. Kości stanowią dynamiczną metabolicznie tkankę, kldra spełnia wiele mechanicznych i metabolicznych funkcji. Dźwiga masę ciała, zapewnia kształt danej części ciała. np. głowy, chroni narządy wewnętrzne, jak serce, płuca, służy do przyczepu mięśni, ścięgien i więzndeł. Kości Wraz że stawami i mięśniami stanowią układ warunkujący ruch ciała. W kościach zgromadzone są składniki mineralne, takie jak wapń i fosforany, są także one miejscem wytwarzania (szpik kostny czerwony) składowych krwi.

Kości zostały sklasyfikowane w zależności od kształtu: kości krótkie, do których zalicza się np. kości nadgarstka; nieregularne. do których należą kręgi; kości płaskie - kości czaszki, mostek i łopatka;: kości długie, np. kość udowa (tyc. 1.6 i 1.7). Tkanka kostna występuje w dwóch postaciach organizacji przestrzennej - kość gąbczasta (istota gąbczasta) i kość zbita (istota zbita). Istotę gąbczastą można odnaleźć we wszystkich kościach. Tworzy ona środkową część kości płaskich znajdującą się między dwiema warstwami istoly zbitej oraz wypełnia nasady kości długich. Składa się z bułeczek kostnych, między którymi znajduje się szpik kostny czerwony.

Istota zbita tworzy część korową wszystkich kości. Tworzy ęma trzony kości długich gdzie Ogranicza jamy szpikowe. Powsinie -z- precyzyjnie cylindrycznie ułożonych struktur zwanych Systemami Haversń łub óslcouami, które leżą wzdłuż osi długiej kości (ryc. 1.8). Każdy system Itaversa składa się z koncentrycznie ułożonych blaszek macierzy kostnej wokół kanałów środkowych zawierających naczynia krwionośne, nerwy i tkankę łączną. Zatoki, W których znajdują Się osteocy-iy, są równomiernie rozmieszczone między blaszkami. Kanaliki rozchodzą się promieniście od zatok, twórżąc połączoną sieć kanałów w macierzy kostnej. Wewnątrz kanalików zachodzą eytoplazmalycznc procesy osteocyiów. Składniki odżywcze i metabolity są wymieniane między oslcoćytaim a macierzą poprzez kanaliki.

Większość powierzchni zewnętrznych kości, z wyjątkiem tych, które są powierzchniami stawowymi, oraz miejscami przyczepów' ścięgien i więzadcl, jest pokryła mocną tkanką łączną -okoslną. Jama szpikowa wysłana jest cienką warstwą tkanki łącznej - wyściólką jamy szpikowej (ćndostcunt). Okostna i wyściólką jam szpikowych są źródłami nowych komórek kostnych. Okostna jest bogato unaezyniona i unerwiona. Pełni ona ważną funkcję, we wzroście i procesach naprawczych kości. W fazie Wzrostu płytka chrząstki, nazywana płytką nasadową. oddziela nasady od trzonów. Płytka jest połączona z! trzonem za pośrednictwem słupów istoly gąbczastej W przynasa-dach. Kiedy zakończy się proces przyrostu kos'ci na długość i uwapnicnie, po płytce nasadowej pozostaje linia nasadowa.

i.jf Schematyczny diagram istoty zbitej _;;i7cdstnwiaj;jcy okład kanałów 1 laver$a na przekroju podłużnym i poprzecznym.

1    Blaszki okrężne zewnętrzne (tanndlac etreumferentiae iśternae)

2    Blaszki śródmiąższowe (lainelltie-iiUeri-liliales)

3    Blaszki okrężne wewnętrzne (lamelfoe rirnini/creniiai- inlcniae)

4    Wyściólką jamy szpikowej (aidosleitm)

5    Ucieczki isioty gąbczastej (inibaculae substantiae ipoiif;iosue)

6    System I lnvcrsa (syslctna Harem")

u Kaiinl .środkowy (c.amlis centrali?) b Blaszki (lanielicie) e Zatoki 7. osleocytarni (hiitmae) d Kanaliki (cąnaliculi)

7    Okostna (periosteuni)

a Warstwa włóknista zewnętrzna (strawni]\bn>xum iwteniam). b Warstwa osleogcnicznn wewnętrzna (strawni osleopenicwn inteiruim)

8    Naczynia krwionośne i wyściólką szpikowa kanału Haversn .9 Kanał Yolkrnanna (canalis Volknuuińi)