Astrofotografia (70)

Fotografowanie Słońca, Księżyca, planet i innych zjawisk na niebie 59

pem bez prowadzenia, powinniśmy posłużyć się filmami o czułości 400-1000 ASA. Specy-ficznego podejścia wymaga fotografowanie Księżyca podczas zaćmienia.

Zaćmienia Księżyca

Jest to bardzo efektowne zjawisko, na które z niecierpliwością czeka każdy fotograf nocnego nieba. Podobnie jak zaćmienia Słońca, zaćmienia Księżyca są częściowe i całkowite. Fotografując tarczę Księżyca podczas zaćmienia, stosujemy ogniskowe od 500 mm do 2000 mm (w kadrze powinna być widoczna cała tarcza Księżyca). Jeśli użyjemy teleskopu o światłosile 11 i filmu o czułości 100 ASA, stosujemy czas ekspozycji około 1/30 s dla częściowego zaćmienia i około 40 sekund dla fazy całkowitej. Bardzo rzadko podczas całkowitego zaćmienia Księżyca zdarza się możliwość obserwowania koniunkcji z jedną z planet. Ostatnio świadkami takiego zjawiska byliśmy we wrześniu 1996 roku (koniunkcja z Saturnem), a następne zobaczymy dopiero w 2008 roku (również koniunkcja z Saturnem).

Planety

Poza fotografowaniem koniunkcji planet teleskopy do fotografowania tych obiektów muszą dawać znaczne powiększenia, gdyż rozmiary kątowe planet są bardzo małe. Gdy stosujemy ogniskową 10 000 mm (10 m). średnica Wenus (przy rozmiarach kątowych na niebie 60'') wyniesie 2,9 mm, w przypadku Jowisza (47”) — 2,3 mm, Saturna (42” razem z pierścieniami) - 2 mm, a Marsa (w opozycji, kiedy odległość pomiędzy Ziemią a Marsem jest najmniejsza) - 0,7-1,2 mm. Przy innych planetach średnice ich tarcz na negatywie są bardzo małe i tylko za pomocą teleskopów o średnicach większych niż 250 mm i ogniskowych powyżej 18 000 mm uzyskamy na zdjęciu widoczne tarcze Lirana i Merkurego. Bardzo ciekawe są obserwacje fotograficzne Wenus, gdyż ta planeta, podobnie jak Księżyc, ma fazy. Mają one o tyle ciekawy przebieg, że wraz z ich zmianą wyraźnie zmienia się także średnica tarczy planety, osiągając około 60'' podczas nowiu Wenus. Również u Merkurego możemy obserwować fazy, lecz ze względu na małe rozmiary tarczy planety są one trudne do sfotografowania. Przy długich ogniskowych Jowisz ukaże pasy na swojej powierzchni (f > 6000 mm) wraz z Wielką Czerwoną Plamą {/> 12 000 mm), Saturn - pierścienie (f > 6000 mm), a Mars - czapy polarne (f> 16 000 mm). Minimalna średnica obiektywu teleskopu do fotografowania planet wynosi 150 mm. Stosowane czasy ekspozycji dla świadosiły 50 i filmu o czułości KM) ASA kształtują się następująco: 1/30 s - \Xfenus; 1/4 s - Merkury. Mars; 1/2 s - Jowisz; 4 s - Saturn.

Księżyce planet

Zajmując się Jowiszem. Saturnem i Uranem, można sfotografować najjaśniejsze księżyce tych planet. Ze względu na ich małą jasność należy stosować długie czasy naświetlania (kilkanaście do kilkudziesięciu sekund). Przy długich czasach ekspozycji powinniśmy posłużyć się mikroruchami lub mechanizmem zegarowym do prowadzenia teleskopu za dobowym ruchem sfery niebieskiej.