a (1)

23.System wychowania i jego zakresy.    ęf

Wychowanie może być:

•    PROCESEM

•    SYSTEMEM

Sysiemowość wychowania pojaw.la się w naukach pedagogicznych w latach 70 Pojecie .system ’ Z2pcżyczono z cybernetyki. System to zestaw elementów, zasad, twierdzeń

-    całościowy

-    uporządkowany

-    skoordynowany

Ana!i22 syslomowa powinna obejmować:

-    wejście dc systemu, którym są żądania poprawy

-    wejście - decyzja działania rea izacjc

-    elementy

•    relacje między elementami

-    granice systemu

-    sorzęzenie zwrotne między 'wejściem’ a. wyjściem "

-    otoczenie systemu Cechy systemu wychowania v.-g Aleksandra Lewina:

-    funkcjonalny (wewnętrznie i zewnętrznie)

-    wielostrukłuralny

-    elastyczny (zmienność i rozwój)

-    współdziałający ze środowiskiem

-    uwzg'ęćniający popnrećnie doświadczenia

-    meprzewidujący zachowania się systemu Oprócz tego:

-    otwarty (dopasowujący plany zmieniający)

-.dynamiczny (nieustanny rozwój, zmiana dążeń i sposobów)

-    samoorganizacyjny (zmiana własnej struktury, adaptacja, slabiiność)

Funkcje systemu wychowawczego

-    nad^ędra - wsparcie spcieczne. przenikanie dc społeczeństwa

-    integralna - w ramach systemu wychowania

-    specyficzna - óoł każdej instytucji Srodzma. szkoła)

Zakresy systemu wychowania:

-    społeczeństwo wychowujące (życie społeczne, polityczne, ekonomiczne)

-    makro system oświatowy (ogólnokrajowa oświata i wychowanie)

-    wychowanie środowiskowe {‘-okslne)

-    mikrosystem oświatowy (szkclą. internat, kolonie)

24. Pseudo wychowanie i jogo typy.

Pseudc wychowanie brak oczywistej relacji między podmiotem współtworzącym ten rodzaj bytu społecznego TYPY:

WYCHOWANIE NIE ADEKWATNE

) me rozpoznaje faktycznej sytuacji wewnętrznej wychowanka i działa na oślep obok czy też nawet wbrew tkwiącym możliwość ą" [Filek)

WYCHOWNIE FIKCYJNE. ,.(...)kiedy nie rzekomy wychowawca i nie rzekomy wychowanek swych interakcjach nie potrafią zharmonizować swego współdziałania - doznawania współ"

(tamże]

WYCHOWANIE WYOBCOWANE.( .)

polega na ty. Ze to nie bez pośredni podmiot doznania jest odbiorcą, to nie dla niego inicjowany jest proces wychowawczy; lo jedynie stwarza się taki8 pozory; podczas gdy właściwym odbiorcą wytworów wychowania są pośredni podmioty doznania, osGby czy inslylucje71 [tamże¹

WYCHOWANIE ZAWLADNIAJĄCE . wychowanie takie rezygnuj* najczęściej ze zdooyci2 autentycznego wpływu na wychowanka ( .) siara się natychmiast wpłynąć na niego pc przez rczmaits układy zależności. Dlatego jego środkiem jest głównie, mniej czy bardziej jawr.y przymus”(tamże)

16.Orientacja psychologiczna w teoriach wychowania, joj charakterystyka i główni przedstawicio o :

Przedstawiciele : Z. Zaborowski; M. Łobocki: K. Konarzewski Zaborowski- teoria wychowania jest nauką empiryczną społeczną i praktyczną, zajmującą się różnymi zjawiskami, które występują w procesie wychowania Przez teorie wychowania rozumie pewien wewnętrzne zintegrowany układ twierdzeń wyjaśniających, ściśle okreścna dziedziny zjawisk wychowawczych Wyróżni przy tym teorie ogólne i lecne średnego zasięgu. Dc zadań wychowania należy:

•    Opis oraz kwalifikacja faktów i zjaw.sk wychowawczych

•    Systematyzacja teoretyczna twierdzeń ogólnych w wychowaniu

•    Formułowanie dyrektyw praktycznych (wskazówki)

•    Kontrolowanie różnych teorii Zaborowski twierdził, że wychowanie w wąskim znaczeniu jest procesem odnoszącym się przede kształtowania osobowości dziecka, jego rozwoju ze wzg ędu na mniej lub więcej uswiacomicre cele i wartości

17. Orientacja normatywno-filozoficzna w teoriach wychowania, jej charakterystyka I główni przedstawiciele

Przadstawisiolo: S. Kunowski; W. Cichoń: K. Kunowski K. Kurowskiego teoria wychowania jest nauka łączącą w sebie charakter empiryczno- normatywna z teoretyczno-praktycznym Zadaniem teorii wychowania jest diagnozowane istniejącego w wychowaniu stanu rzeczyw-.slego orzz służenie pomocą konstruowaniu modeli Autor ten wyróżnić! składniki wychowania.

E:05- cala psychosomatyczna strona esoby ludzkiej (wynikają z uwarunkowań genetycznych) ETOS- społeczne unormowane 2wyczaje i obyczaje żyda danego społeczeństwa oraz poziomu jego moralności

AGOS- czynnik śc.śie pedagogiczny, którego zadaniem jest personalizacja i enkutaryzacja osoby LOS- niewymierny, tajemniczy i nieprzewidywalny czynnik wychowania, przypadek.

18.0rientacj* nermatywno-idoologiczna a tooriach yyychowania, jej charakterystyka i główni przodstawiciclo :

Przcdstawiciolo: M. Krawczyk; H. Muszyński

M .Krawczyk- proces wychowania op era się na dwóch grupach prawidłowości- prawach naukowych zasadach wychowania, by uczynić go działaniem w pełni świadomym, celowym i skutecznym. Proces wychowania moralnego rozumiany jako .zamierzone, świadome i planowane organizowanie oddziaływań wychowawczych mających na celu spowodowanie określonych przemian w życiu psychicznym wychowanka i ukształtowanie dzięki lemu pożądanej, z punktu widzenia interesów danego społeczeństwa, jako podstawy moralnej “ Wychowanie misio, zatem służyć rewolucyjnej praktyce, przygotowującej nowe pokolenia, do życia w ustroju socjalistycznym oraz do dalszego przeobrażania świata zgodnie z tą ideologią

19.0ńentacja eklektyczna w teoriach wychowania, joj charakterystyka i główni przedstawiciolo:

Nazwiska : Garniewicz , Kukaiowicz , Dariusz Zając

a)    nie maja jednego, wspólnego żrócta

b)    stanowią swoista mieszankę wcześniej omówionych orientacji

c)    stanowią(zw. dyskurs edukacyjny: rozmowa na ok/eślony temat dotyczących wychowania, która

odbywa się nie bezpośrednio lecz poprzez publikacje naukowe np Zbyszko Mciostk, Piotr

Pietrykowski. Kwieciński, Śliwerski

& 20.Wychowanio i jego właściwości konstyiutywno

Wychowanie, jako swoisty byt społeczny, którego cechą konstytutywną jest przekraczana przestrzenie międzypodmiolowej. za pomocą, jakiejś obranej formy kontaktu, między co najmniej dwiema osobami! Wychowanie jest szczególnym przypadkiem porozumienia się ludżi między sobaj Cechy konstytutywne: APROKSYMACJA - przybliżanie jednostce jej moźfiwości dziatenia INDOKTRYNACJA - urabianie świadomości człowieka AKOMODACJA - przystosowanie się grupy łub jednostek do zastanych warunków wymagań spo'ecznych (np rodzina)

21.Wychowa.nie- socjalizacja • edukacja. Wyjaśnienie pojęć.

0 WYCHOWANIE swoisty byt społeczny któreco cecha konstytutywną jest przekraczanie przestrzeń; międzypocmiotowej. za pomocą jakiejś obranej formy kontaktu między cc najmniej dwoma osobami SOCJALIZACJA {=akomccacja + aproksymacja) o*reś;2 się jako procesy przygotowania ludzi do żyaa w społeczeństwie przez uczestnictwo w grupach społecznych i kulturze. E. Zigler i L Cdi traktuje socja izaqę jako proces, za pomocą, którego jednostka rozwija się przez swoistą .lransakcje‘"( opartą na przystosowań.u i przybliżeniu}! innymi ludźmi wzorami społecznego zachowania i doświadczenia

^ EDUKACJA ( = aproksymacja ♦

indoktrynacja ) posiada wiele warstw, a ta-cze możliwości spełnienia się. gdyż jest procesem celowego tworzenia, organizacji i reorganizacji okazy dla urzeczywistnienia się żyda ludzkiego w jego humanistycznych treść ach Celowość tego procesu jest zdeterminowana optymalizacją stosunków człowieka ze światem, w których punktem odniesion a, jest ocena własnych szans( w triadzie: aspiracje-cczekiwania- zadania)

22-Różno rodne ujęcia definicyjne wychowania.

W literaturze pedagogicznej od początku próbuje się definiować pcjęcie .wychowania! 1 przez świadome ograniczanie treśo i zakresu jego znaczenia, co pozwala w pewnym stopniu niedoskonałą wiedze potoczną o wychowaniu przekształcić w wędzę zbliżoną do naukową Stąd termin .wychowanie” bywa używany w węższym znaczeniu, rozumiany jakc: wpływ, oddziaływanie, działania, czynności, przygotowanie, pomoc czy wrcszde urabianie. DEFINICJE SPRAWOZDAWCZE lo znaczy taka. która w mirę wiernie stara się odtworzyć jego sens zwierający się w języku (również potocznym) np.„wychowanie jest przeważnie urabiar-em od zewnątrz przez celową i świadomą czynność wychowawcy”[ Scśnicki]

DEFINICJE PROJEKTUJĄCE próbuje nadać pojęciu .wychowanie" jak by nawę znaczenie, przy czym tylko w niewielkim Stopniu, bądź wcale, respektuje powszechne znaczenie tego pojęcia w języku nauk społecznych i języku potocznym np. .Wychowanie jest to interwencja w dialektyczny związek człowieka i świata, regulujące ich wzajertne stosunki poprzez współczialame w twórczym rozwoju społeczeństwa i jednostki" (Miller) DEFINICJE REGULUJĄCE mają na celu częściowe dostosowanie treści definiowanego pojęcia do znaczenia zastanego, stosowanego w języku nauki bądź potocznym a zarazem je częściowo zmniejszają np .mówiąc o wychowaniu mamy na myśli zamierzone wpływanie na sferę emocjonalno-wolicjonalną jednostki" (Muszyński) DEFINICJE PERSWAZYJNE świadczą., że mogą one służyć konstruowaniu aparatury pojęciowa) stosowanej na gruncie nauk pedagogicznych, a co więcej służą one .urabianiu" emocjonalnemu postaw ludzi zajmujących się teoria i praktyką pedagogiczną np..(...) wychowanie jest to włączenie się człowieka dojrzałego w proces rozwoju psychicznego, który rozgrywa się w człowieku dojrzałym" (Sujak) 25.Wychowanie na tle różnych koncepcji rzeczywistości społecznej. KONCEPCJA RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNEJ stanowi system hipotez I przypuszczeń, które me są w pełni uzasadnione ; r.ie zawsze pozwala, ą przewidywać! wyjaśniać fakty Rzeczywistość- obiektywny świat, w którym żyje człowiek realny.

Mamy kilka kcrcepcji rzeczywistości społecznej.

1.przyrodni cza koncepcje bytu społecznego:

sposoby pojmowania wychowania jakc. -czynnik ewolucji (raturaT.y dobór i przystosowani* się. klóry ma służyć do skierowania jednostki na wyższy stopień rozwoju, wychowanie jako narzędzie ewolucji)

-polencjalność dcsiosowsria „na miarę" dziecka

•pomoc w harmcr.izcwanu rozwo.u jednostki (KodsńSki. Pestslozzi, Rousseau)

2.indywidualizm i liberalizm: sposoby pojmowania wychowania -swebedny rczwćj dziecka -wyrzeczenie się wszelkiego kieroY/snia i narzucania w wychowaniu -indywidualny, wszechstronny rozwój -p-awa oz ecka (v/o!ncść i niezależność) Piar. Daltoński Heleny Parkhurst -odrzucał ideaiy wychowawcze. które są obce naturze dziecka -człowiek jest dla siebie miarą i celem działania

-absolutna wolność człowieka 3.socjologiem

sposoby pojmowana wychowania (Ourkheim)

-oddziaływanie poko eń dorosłych na te. które me dcjrzaly do zyci3 spo-ecznego -metodyczne uspołecznienie miodegc pokolenia dokonujące się przez ludzkość rodzina i państwo -posłuszeństwo i podpc^ądkcwanle się jednostki wymaganiom rwie szcza moralnym społeczeństwa -wielkie znaczenie kar i dyscyplin, którego zadaniem jest przy wrócenie i utrzymanie autorytetu prawa < społeczeństwa

-społeczeństwo najwyższy autorytet •rozwój dziecka mcżiiwy tylko Dzięki za wszystko i społeczeństwu • v 4.maieria[iżin historyczny

sposoby pojmowania wychowania (Marks - współtwórca)

-przejaw potrzeb społecznych -wychowanie ma przyczvnić s.ę dc ukształtowania nowych, ludzi -oddziaływanie przez kolektyw (nie indywidualne przez jeerosłkę) -•wychowanie jako przejew i możliwość realizowania potrzeb społecznych umożliwiające rozwój człowieka poprzez cocziaływanie -s la i skuteczność tego oddziaływania zalezy od warjnkćw społecznych -praca traktowana jako czynńk poznania i kształtowania

S.humanistyczno koncepcje bytu społecznego

Sposoby pojmowania wychowania (pećzgc-cika humanistyczna pe-sonal-styczna. przeżyć, kultury i wartości)

-interakcyjny pnrekaz miedzy generacyjny

-byt spPeczny, którego cechą konstytutywną jest zachodząca między nimi relacja

-przekraczacie przestrzeni miedzy podmiotowej za pomocą obranej fermy kontaktu

-podmiot wychowujący j wychowywany ustawicznie określa własna tożsamość

“^) 26.VVartości preforowano w wychowaniu.

Spośród wartości uniwersalnych, o jakie naJcżaioby zabiegać w procesie wychowania, na szczególną uwagę zasługuje m.in.:

ALTRUIZfń na ogól oznacza troskę o debro konkretnej osoby lub grupy, troska te polega na wyświadczeniu komuś jakieś przysług! w sposób świadomy, bezinteresowny i ćob-owciny. TOLERANCJA skłonność do zgody na myślenie, dz alanie i uczuda inne niż nasze (D Jj.ia]

ODPO»V!EDŻALNOŚĆ R. Ingarden uważa, że z cepowiedzialnOśdąmamy do czynienia, edy:

ktoś poroś: cdpowiedzislność za coś albo. inaczej mówiąc, jest zs coś odpowiedzialny, ktoś podejmuje odpowiedzialność za coś, ktoś jes! za ccś podągrhfty co odpowiedzialnośd -ktoś działa odpowiedzialnie