a (1)

23.System wychowania i jego zakresy.    ^

Wychowanie może być:

•    PROCESEM

-    SYSTEMEM

Sysiemowość wychowania pojawia się v/ naukach pedagogicznych w latach 70 Pojecie .system ' zapcżyczcno z cybernetyki. System to zestaw elementów, zasad, twierdzeń

-    całościowy

-    uporządkowany

-    skoordynowany

Analiza systomowa powinna obojmować:

-    wejście do systemu, którym są żądania poprawy

-    wejście - decyzja działania, rea izacja

-    elementy

•    relacje między elementami

-    granice systemu

-    sprzężenie zwrotne między ‘wejściem* a. wyjściem “

-    otoczenie systemu Cechy systemu wychowania wg Ałoksandra Lewina:

-    funkcjonalny (wewnętrznie i zewnętrznie)

-    wielostrukturalny

-    elastyczny (zmienność i rozwój)

-    współdziałający ze środowiskiem

•    uwzględniający poprzednie doświadczenia

-    nieprzewidujący zachowania się systemu Oprócz tego:

-    otwarty (dopasowujący plany, zmieniający)

-.dynamiczny (nieustanny rozwój, zmiana dążeń i sposobów)

-    samoorganizacyjny (zmiana własnej struktury, adaptacja. slabHr.ość)

Funkcje systemu wychowawczego

-    nad^ędra - wsparcie spcieczne. przenikanie dc społeczeństwa

-    integralna - w ramach systemu wychowania

-    specyficzna - dot każdej instytucji 9rodzina. szkoła)

Zakresy systemu wychowania:

-    społeczeństwo wychowujące (żyde społeczne, polityczne, ekonomiczne)

-    makrosystem oświatowy (ogólnokrajowa oświata i wychowanie)

-    wychowanie środowiskowe (lokałne)

-    mikrosystem oświatowy (szkolą, internat, kolonie)

24. Pseudo wychowanie i jogo typy.

Pseudo wychowanie brak oczywistej relacji między podmiotem współtworzącym ten rodzaj bytu społecznego TYPY:

WYCHOWANIE NIE ADEKWATNE „(~

) me rozpoznaje faktycznej sytuacji wewnętrznej wychowanka i działa na oślep obok czy też nawet wbrew tkwiącym możliwością" [Filek.)

WYCHOWNIE FIKCYJNE. ,.(...)kiedy nie rzekomy wychowawca i nie rzekomy wychowanek swych interakq'ach nie potrafią zharmonzować swego współdziałania • doznawania współ"

(tamże)

WYCHOWANIE WYOBCOWANEJ ..)

poisga na ty. że to nie bez pośredni podmiot doznania jest odbiorcą, to nie dla niego inicjowany jest proces wychowawczy; to jedynie stwarza się taki8 pozory; podczas gdy właściwym odbiorcą wytworów wychowania są pośredni podmioty doznania, esoby czy instytucje7i (tamże¹

WYCHOWANIE ZAWLADNIAJĄCE . wychowanie takie rezygnuje najczęściej ze zdobyda autentycznego wpływu na wychowanka ( .) siara się natychmiast wpłynąć na niego pc przez rczmaite układy zależności. 0l3*.ego jego środkiem jest głównie, mniej czy bardziej jawny przymus"(tamże)

m

IS.Orientaeja psychologiczna w teoriach wychowania, jej charaktorystyka i główni przedstawiciel :

Q Przedstawiciela : Z. Zaborowski; M. Łobocki: K. Konarzewski Zaborowski- teoria wychowania jesł nauką empiryczną społeczną i praktyczną, zajmującą się różnymi zjawiskami, które występują w procesie wychowania Przez teorie wychowania rozumie pewien wewnętrznie zinteg-owany układ twierdzeń wyjaśniających ściśle okreś cna dziedziny zjawisk wychowawczych Wyróżni przy tym teorie ogólne i teorie średniego zasięgu. Dc zadań wychowania należy:

•    Opis oraz kwalifikacja faktów i zjawisk wychowawczych

•    Systematyzacja teoretyczna twierdzeń ogólnych w wychowaniu

•    For.Ti.towar.ie dyrektyw praktycznych (wskazówki)

- Kontrolowanie rót^ych teorii Zaborowski twierdzi', że wychowanie w wąskim znaczeniu jest procesem odnoszącym się przede kształtowania osobowości dziecka, jego rozwoju ze względu na mniej lub więcej uświadomione cele i wartości.

^    17. Orientacja normatywno-

filozoficzna w teoriach wychowania, jej charakterystyka i główni przedstawiciele.

Przedstawiciolo: S. Kunowski; W. Cichoń: K. Kunowski K. Kunowskieoo teoria wychowania jest nauka łączącą w sebie charakter empiryczno- normatywne z teoretyczno-praktycznym Zadaniem teorii wychowania jest diagnozowanie istniejącego w wychowaniu stanu rzeczywistego orez służenie pomocą konstruowaniu modeli Autor ten wyróżniał składniki wychowania.

BIOS- cala psychosomatyczna strona osoby ludzkiej (wynikają z uwarunkowań genetycznych) ETOS- społecznie unormowane zwyczaje i obyczaje życia danego społeczeństwa oraz poziomu jego moralności

AG OS- czynnik ściśle pedagogiczny, którego zadaniem jest personalizacja i enkularyzacja osoby LOS- niewymierny, tajemniczy i nieprzewidywalny czynnik wychowania, przypadek.

IS.Orientaeja normatywno-idoologiczna a tooriach wychowania, jej charakterystyka i główni przedstawiciolo :

'O Przedstawiciolo: M. Krawczyk: H. Muszyński

M .Krawczyk- proces wychowania opera się na dwóch grupach prawidłowości- prawach naukowych zasadach wychowania, by uczynić go działaniem w pełni świadomym, celowym i skutecznym. Proces wychowania moralnegc rozumiany jako .zamierzone, świadome i planowane organizowanie oddziaływań wychowawczych, mających na celu spowodowanie określonych przemian w życiu psychicznym wychowanka i ukształtowanie dzięki temu pożądanej, z punktu widzenia interesów danego społeczeństwa, jako podstawy moralnej" Wychowanie miało, zatem służyć rewolucyjnej praktyce, przygotowującej nowe pokolenia, do żyda w ustroju socjalistycznym oraz do dalszego przeobrażania świata zgodnie z tą ideologią.

19.Orientacja oklektyczna w teoriach wychowania, jej charaktorystyka i główni przedstawiciolo:

Nazwiska : Garniewicz , Kukaiowicz , Dariusz Zając

a)    nic maja jednego, wspólnego źródła

b)    stanowią swoista mieszankę wcześniej omówionych orientacji

c)    stanowią tzw. dyskurs edukacyjny: rczmowa na określony tema* dotyczących wychowania, która

odbywa się nie bezpośrednio lecz poprzez publikacje naukowe np Zbyszko Moiosłk, Piotr

Pietrykowski, Kwieciński, Śłiwerski

@ 20.Wychowanio i jego właściwości konstytutywno Wychowanie, jako swoisty był społeczny, którego cechą konstytutywną jest przekraczanie przestrzenie między podmiotowej, za pomocą, jakiejś obranej formy kontaktu między co najmniej dwiema osoóami{ Wychowanie jest szczególnym przypadkiem porozumienia się ludzi między sobą) Cechy konstytutywne: APROKSYMACJA - przybliżenie jednostce jej możl\voś:i d2ia^;ania INDOKTRYNACJA • urabianie świadomości człowieka AKOMOOACJA - przystosowanie się grupy lub jednostek do zastanych warunków wymagań społecznych (np rodzina)

21.Wychowanie- socjalizacja • edukacja. Wyjaśnionio pojęć.

O WYCHOWANIE swoisty byt społeczny, którego cecha konstytutywną jest przekraczanie przestrzeni międzypocmiotowej. za pomocą jakiejś obranej formy kontaktu, między cc najmniej dwoma osobami. SOCJALIZACJA (=ekomcC3Cja + aproksymacja) określa się jako procesy przygotowania ludzi do życia w społeczeństwie przez uczestnictwo w grupach społecznych i kulturze. E. Zigler i L. Ccii traktuje soqa nację jako proces, za pcmocą, którego jednostka rozwija się przez swoistą .transakcje"^ opartą na przystosowaniu i przyb izeniu)z mrym: ludźmi wzorami społecznego zachowania i doświadczenia ^ EDUKACJA ( = aproksymacja ♦

indoktrynacja ) posiada wiele warstw, a także możliwości spełnienia się. gdyż jest procesem celowego tworzenia, organizacji i reorganizacji okazji dla urzeczyw: sinienia się żyda ludzkiego w jego humanistycznych treść ach Celowość tego procesu jest zdeterminowana optymalizacją stosunków człowieka ze światem, w których punktem odniesienia, jest ocena własnych szans( w triadzie* aspiracje-cczekiwania- zadania)

22-Różnc rodne ujęcia definicyjne wychowania.

W literaturze pedagogicznej cd początku próbuje się definiować pojęcie .wychowania 11 przez świadome ograniczanie treści i zakresu jego znaczenia, co pozwala w pewnym stopniu niedoskonałą wiedze potoczną c wychowaniu przekształcić w wiedzę zbiizoną do naukowej. Stąd termin .wychowanie' bywa używany w węższym znaczeniu, rozumiany jako: wpływ, oddziaływanie, działania, czynności, przygotowanie, pomoc czy wrcszde urabianie. DEFINICJE SPRAWOZDAWCZE lo znaczy taka. która w mirę wiernie stara się odtworzyć jego sens zwierający się w języku (również polocznym) np..wychowanic jest przeważnie urabianiem od zewnąlrz. przez celową i świadomą czynność wychowawcy'(Sośnicki)

DEFINICJE PROJEKTUJĄCE próbuje nadać pojęciu .wychowanie" jak by nowe znaczenie, przy czym tylko w niewielkim stopniu, bądź wcale, respektuje powszechne znaczenie tego pojęda w języku nauk społecznych i języku potocznym np. .Wychowanie jest to interwencja w dialektyczny zw.ązek człowieka i świata, regulujące ich wzajemne stosunki poprzez współdziałanie w twórczym rozwoju społeczeństwa i jednostki' (Miller) DEFINICJE REGULUJĄCE mają na celu częśdowe dostosowanie treśd definiowanego pojęda do znaczenia zastanego, stosowanego w języku nauki bądź potocznym a zarazem je częściowo zmniejszają np .mówiąc o wychowaniu mamy na myśli zamierzone wpływanie na sferę emocjonalno-wolicjonalną jednostki" (Muszyński] DEFINICJE PERSWAZYJNE świadczą, że mogą one służyć konstruowaniu aparatury pojęciowej stosowanej na grunde nauk pedagogicznych, a co więcej służą one .urabianiu" emocjonalnemu poslaw łudzi zajmujących się teoria i praktyką pedagogiczną np..(...) wychowanie jesi to włączenie się człowiek* dojrzałego w proces rozwoju psychicznego, który rozgrywa się w człowieku dojrzałym" (Sujak) 25.Wychowanie na tla różnych koncepcji rzeczywistości społeczn®j. KONCEPCJA RZECZYWISTOŚCI SPOŁECZNEJ stanowi system hipotez I przypuszczeń, któ^e nie są w pełni uzasadnione i r.ie zawsze pozwalają przewidywać i wyjaśniać fakty Rzeczywistość- obioktywny świat, w którym żyje człowiek realny.

Mamy kilka kcrcepcji rzeczywistość społecznej.

1.przyrodnicze koncepcja bytu społecznego:

Sposoby pojmowania wychowania jakc, -czynnik ewcłuci (nst<:na'r.y dobór i przystosowanie się. kló"y ma służyć do skierowania jednostki na wyższy stopień rczwoju. wychowanie jako narzędzie ewolucji)

-polenęjalność dostosowania .na miarę" dziecka

•pomoc w harmerizewan u rozwoju jednostki (Kodeński, Pestslozzi, Rousseau)

2.indywidualizm i liberalizm: sposeby pojmował a wychowania -swebetiny rozwój dziecka -wyrzeczenie się wszelkiego kieroY/ania i narzucania w-wychowaniu -indyv/id Jćiry. wszechsfco.nny rozwój -prawa cziećo (wolncśći niezależność) Pian Daltoński Heleny Parkhurst -odrzucał ideały wychowawcze, które są obce naturze dziecka -człowiek jest dla siebie miarą : celem działania

-absolutna wolność człowieka 3.socjologiom

sposoby pojmowania wychowania (Durkheim)

-oddziaływane pokoleń dorosłych na te. które me dojrzały do życia spo^cznego -metodyczne uspołecznienie miodegc pokolenia cokor.ujące się przez ludzkość rodzinie i państwo -posłuszeństwo i podporządkowanie się jednostki wymaganiom zwłaszcza moralnym społeczeństwa -wielkie znaczenie kar i dyscyplin, którego zadaniem jest przy wrócenie i utrzymanie autorytetu prawa i społeczeństwa

-społeczeństwo najwyższy autorytet -rozwój dziecka możliwy tylko Dzięki za w wszystko i społeczeństwu •

© 4.mataria[izm historyczny

sposoby pojmowania wychowana (Marks - współtwórca)

-przejaw pclrzeb społecznych -wychowanie ma przyczynić s;ę dc ukształtowania nowych ludzi -oddziaływanie przez kolektyw (nie indywidualne przez jednostkę) -wychowanie jako przejaw i możliwość realizowania potrzeb społecznych umożliwiające rozwój człowieka poprzez cocziaływanie -siła i skuteczność tego oddziaływania zalezy cd warunków społecznych -praca traktowana jako czynnik poznania i kształtowania

S.humanistyczno koncepcje bytu społecznego

sposoby pojmowania wychowania (pedagogika humanistyczna pe-sonelistyczna. przeżyć, kultLry i wartości)

-interakcyjny przekaz miedzy generacyjny

-byt społeczny, ktćregc cechą konstytutywną jesł zachodząca między nimi relacja

-przekraczacie przestrzeni miedzy podmiotowej za pomocą obranej fermy kontaktu

-podmiot wychowujący i wychowywany ustawicznie określa własna tożsamość

—£) 26.Wartości preferowano w wychowaniu.

Spośród wartość uniwersalnych, o jakie należałoby zabiegać w procesie wychowania, na szczególną uwagę zasługuje m.in.:

ALTRUIZM na ooól oznacza troskę o debro konkretnej osoby lub grupy, troska ta polega na wyświadczeniu komuś jakieś przysług w sposób świadomy, bezinteresowny i dobrowolny. TOLERANCJA skłonność do zgody na myślenie, działanie i uczucia inne niż nasze (O Julia)

ODPOWlEDŻALNOŚĆ R. Ingarden uważa, że z odpowiedzialnością mamy do czynienia, gdy:

kteś ponosi odpowiedzialność za coś albo. inaczej mówiąc, jest zs coś odpowiedzialny, ktoś podejmuje odpowiedzialność za coś, ktoś jesi za coś pociągnięty co Odpowiedzialności -ktoś działa odpowiedzialnie