63648

METAN

- występuje w atmosferze w śladowych ilościach

-jego rola w efekcie cieplarnianym może być porównywalna ze znaczeniem CO2 -jeśli za potencjał cieplarniany emisji 1 kg CO2 przyjmiemy 1, to dla metanu wynosi on 21 -wyróżnia się silnymi pasmami pochłaniania promieniowania ziemskiego w bliskiej i środkowej podczerwieni

-obecna koncentracja w atmosferze odpowiada za strumień promieniowania zwrotnego o mocy ok. 1,5 W/m2

-aktualny przyrost ocenia się na ok. 8 ppb rocznie

Metan tworzy się w wyniku procesów biochemicznych w warunkach beztlenowych. Jest obecny w gazach kopalnianych. Z tlenem tworzy mieszankę wybuchową. Główny składnik gazu ziemnego. Wydobywa się podczas erupcji wulkanów. Za główne źrodło uważa się powierzchnie bagien i poi ryżowych, w których zachodzą reakcje beztlenowe. Do produkcji metanu przyczyniają się także procesy fermentacyjne w organizmach żywych zwierząt, zwłaszcza przeżuwaczy. Wzrost zwłaszcza wzrost wydobycia gazu, są prawdopodobnymi przyczynami rosnącej koncentracji metanu w atmosferze ziemskiej. Do emisji metanu przyczyniają się także zmiany klimatyczne - ocieplenie obszarów subpolarnych na półkuli północnej i zanim znajdującej się tam trwałej marzłoci powoduje powstawanie rozległych mokradeł i rozwój procesów rozkładu biomasy w warunkach beztlenowych. Podobne procesy uruchamiają się pod wpływem wylesień na obszarze tajgi; pozbawione pokrywy leśnej tereny ulegają zabagnieniu wskutek zmniejszonej ewapotranspiracji.

Metan usuwany jest z atmosfery przede wszystkim w procesach reakcji z grupą hydroksylową OH, w których powstaje woda i C02. W ten sposób metan przyczynia się także do wzrostu koncentracji C02. Procesy te zachodzą głównie w stratosferze, gdzie następuje fotochemiczna reakcja ozonu i wodoru, prowadząca do powstania cząstek dwuatomowego tlenu i

grupy hydroksylowej OH. Znikome ilości OH występują w troposferze, przy czym ich obecność w tej warstwie prawdopodobnie maleje, co oznacza korzystniejsze warunki dla wzrostu koncentracji metanu.

Przybywające w atmosferze cząsteczki C02 i metanu, obok antropogenicznych związków węgla, tj. np. chloroflurowęglowodory (freony) czy produkty niecałkowitego spalania (np. węglowodory aromatyczne), uczestniczą w naturalnym procesie obiegu węgla w przyrodzie. Pierwiastek ten jest składnikiem wielu substancji, rozpowszechnionych w przyrodzie, przede wszystkim jednak stanowi podstawowy budulec materii żywej. Dlatego też krążenie węgla należy do najważniejszych cykli biologicznych; istotne ogniwo tego cyklu znajduje się w systemie klimatycznym. Mamy bowiem do czynienia z nieustanną wędrówką węgla między atmosferą, hydrosferą, biosferą i litosferą.