biol1

przestrzeń wypełnioną powietrzem (n = 1,00) między preparatem a obiektywem zastępuje się olejkiem immersyjnym o współczynniku załamania światła (n = 1,52) zbliżonym do współczynnika załamania w szkle (n = 1,50).

Odległość robocza jest to odległość między preparatem a soczewką czołową obiektywu. Odległość ta jest odwrotnie proporcjonalna do powiększenia, jakie daje nam obiektyw. Trzeba pamiętać, że z obiektywami silnie powiększającymi należy pracować ostrożnie, aby nie uszkodzić preparatu i soczewki czołowej obiektywu.

2.3. Technika mikroskopowania

Wstępne obserwacje mikroskopowe i badania nad morfologią drobnoustrojów wykonujemy, używając zwykłego mikroskopu świetlnego. Ze względu na rodzaj mikroskopowania obiektywy można podzielić na tzw. suche i mo-k-r-e....(immersyjne). Preparaty nie barwione, w zawiesinie, np. w kropli wody, przykryte szkiełkiem nakrywkowym, ogląda się za pomocą obiektywów suchych powiększających 1.0.,. 40 i. 60 razy. Preparaty barwione najczęściej obserwujemy przy użyciu obiektywów immersyjnych, powiększających zazwyczaj 100 razy. Najlepszym i najczęściej stosowanym olejkiem jest olejek cedrowy o współczynniku załamania światła 1,55 (rys. 2.3). Specyfika mikrobiologicznych zastosowań mikroskopu polega na tym, że ze względu na małe rozmiary bakterii stosujemy, z reguły, obiektywy immersyjne o dużych powiększeniach.

Rys. 2.3. Bieg promieni świetlnych w obiektywie immersyjnym (I) i suchym (II): 1 — soczewka obiektywu, 2 - promienie załamane, 3 - powietrze, 4 - źródło światła, 5 - olejek immersyjny, 6 - promienie przechodzące

Przed przystąpieniem do pracy trzeba sprawdzić czystość mikroskopu,

a zwłaszcza czystość jego części optycznych:

•    w razie potrzeby należy przetrzeć suchą ściereczką soczewkę kondensora, obiektywu i okularu;

i    • włączyć mikroskop do zasilania elektrycznego;

•    ustawić prawidłowo oświetlenie;

•    po uzyskaniu właściwego oświetlenia mikroskop jest przygotowany do pracy.

Chcąc uzyskać dobre wyniki obserwacji mikroskopowych, należy przestrzegać następujących zasad:

•    przygotowany preparat umieścić na stoliku i docisnąć zaciskami;

•    patrząc z boku, opuścić tubus za pomocą śruby makrometrycznej, aby obiektyw znajdował się tuż nad preparatem;

•    patrząc w okular, opuścić tubus śrubą makrometryczną, aż do uzyskania zarysu obrazu w polu widzenia;

•    śrubą mikrometryczną ustawić jego ostrość.

Przy obserwacjach preparatów z zastosowaniem olejku immersyjnego

należy przestrzegać następujących wskazówek:

•    podnieść kondensor niemal do poziomu stolika przedmiotowego;

•    nastawić obiektyw powiększający 100 razy;

•    na preparat nałożyć 1-2 krople olejku immersyjnego;

•    umocować preparat na stoliku;

•    patrząc z boku (nie przez okular), opuścić tubus śrubą makrometryczną, aż do zanurzenia się w olejku soczewki czołowej obiektywu immersyjnego;

•    patrząc przez okular, podnieść bardzo ostrożnie tubus (za pomocą śruby makrometrycznej), do uzyskania zarysu obrazu preparatu;

•    śrubą mikrometryczną ustawić potrzebną ostrość obrazu;

•    obserwować charakterystyczne elementy preparatu, poruszając stolikiem

,    przedmiotowym za pomocą śrubek, wzdłuż i wszerz;

•    przed zdjęciem preparatu ze stolika podnieść tubus;

|    • po zakończeniu mikroskopowania obiektyw immersyjny natychmiast

oczyścić szmatką zwilżoną w benzynie, a następnie drugą szmatką z alkoholem etylowym i przetrzeć irchą do sucha.

2.4. Mierzenie wielkości drobnoustrojów

Mierzenie obserwowanych w mikroskopie obiektów można przeprowadzić dwiema metodami:

•    metodą prostą,

•    metodą mikrometryczną.

i

23