CCF20031204000

Okoliczności śmierci Schulza są niezwykle dramatyczne. W getcie jeden z gestapowców wykorzystywał go do prac dekorator-skich i do porządkowania biblioteki. Jednocześnie przyjaciele, w tym Zofia Nałkowska, starali się zorganizować ucieczkę pisarza z getta i z Drohobycza. Schulz został zastrzelony w przeddzień planowanej ucieczki, z zemsty, przez innego gestapowca, któremu wcześniej protektor Schulza zabił ulubionego pracownika.

Sława, także światowa — przyszła dużo później.

VII. Druga awangarda

Kwadryga

Pod koniec lat dwudziestych zaczęło uczestniczyć w życiu literackim pokolenie młodych twórców, którzy I wojnę światową zapamiętali jako przeżycie z dzieciństwa, a ich samodzielne doświadczenia literackie przypadły już na czas Polski niepodległej. Pismo „Kwadryga”, wychodzące nieregularnie w latach 1927-1931, starożytnym odwołaniem w swoim tytule nawiązywało nie tyle do tradycji antycznej, co do „Skamandra”. Krąg twórców, głównie poetów z nim związanych, kierował się bowiem ambicją stworzenia konkurencji wobec poprzedników, dobrze usadowionych na literackiej scenie. Poetów „Kwadrygi” łączyła wspólnota doświadczeń: wywodzili się z niebogatych, proletariackich lub rzemieślniczych domów, tworzyli grupę przyjaciół, która zaczęła się kształtować już w Liceum im. Mikołaja Reja w Warszawie, gdzie uczył się Stanisław Ryszard Dobrowolski. Zamieszczali wiersze w prasie od lat dwudziestych, a powołanie własnego pisma stanowiło logiczną konsekwencję kilkuletnich poszukiwań. Stanisław Ryszard Dobrowolski był głównym organizatorem grupy i pisma, a wśród współpracowników znaleźli się: Stanisław Ciesielczuk, Władysław Sebyła, Włodzimierz Słobodnik, Stefan Flukowski, Lucjan Szenwald, Nina Rydzewska i Konstanty Ildefons Gałczyński. Z grupą nawiązali wkrótce kontakt Marian Piechal i Światopełk Karpiński, przedstawiciele łódzkiej grupy Mefeor.

129