w transfery czynników niematerialnych (na przykład zobowiązania) i materialnych (np. towarów czy pieniędzy).
SCHEMAT 3. Rodzaje i kierunki przepływu strumieni w kanale dystrybucyjnym
I
Źródło: L. Garbarski, W. Rutkowski, W Wrzosek. Marketing. Punkt zwrotny mtwnc;c.\ncj /inny. RWE, Warszawa 2000, s. 407.
Klasyfikacji kanałów dokonuje się ze względu na różne kryteria (tab. I), jak: rodzaj uczestników, liczba szczebli pośrednich, liczba pośredników na tym samym
szczeblu, rodzaj przepływających strumieni, zakres współdziałania uczestników kanału, prawo własności uczestników kanału, podmioty tworzące dany kanał, typ rynku (rynek dóbr konsumpcyjnych, przemysłowych).
Ze względu na liczbę pośredników na rynku wyróżnia się bezpośrednie i pośrednie kanały dystrybucji.
TABELA 1. Kryteria klasyfikacji i typy kanałów dystrybucji
Kryteria klasyfikacji |
1'ypy kanałów |
Rodzaj uczestników |
ł bezpośrednie ° pośrednie |
Liczba szczebli pośrednich |
• krótkie * długie |
Liczba pośredników na tym samym szczeblu |
° wąskie |
l |
• szerokie |
Rodzaj przepływających strumieni |
• transakcyjne ° rzeczowe |
Zakres współdziałania uczestników kanału |
• konwencjonalne * zintegrowane pionowo zintegrowane na całej długości zintegrowane częściowo na pewnych odcinkach |
Sposób koordynacji działań uczestników kanału |
•* administrowane ° kontaktowe ° korporacyjne |
Prawo własności uczestników kanału w stosunku |
0 własne |
do podmiotów tworzących dany kanał |
- częściowo własne * obce |
Źródło: A. Czubata, Dystrybucja produktów, Wyd. 2 zm., PWE, Warszawa 2001, s. 25.
Bezpośrednie kanały dystrybucji: producent - nabywca (np. sprzedaż płodów rolnych przez rolników finalnemu nabywcy na rynku dóbr konsumpcyjnych). W kanałach tych nie występują pośrednicy, a wśród korzyści stosowania tego typu kanału wymienić należy: elastyczność w relacjach z nabywcami, bezpośrednie poznanie preferencji nabywców, brak ryzyka związanego z faktem współpracy z pośrednikami. Wykorzystywanie kanałów bezpośrednich na rynku dóbr konsumpcyjnych występuje w ograniczonym zakresie.
Kanał bezpośredni tworzy powiązanie między producentem a nabywcą finalnym, czyli składa się z dwóch szczebli. Przedsiębiorstwo na własny koszt i własne ryzyko dociera ze swoimi produktami do potencjalnych odbiorców, przez co nawiązuje z nimi kontakty handlowe. W tym kanale kontakt z bezpośrednim odbiorcą przedsiębiorstwo może nawiązać za pośrednictwem własnych pracowników, wc-
17