CCF20091008018

wywane w skrzynkach z przedziałami na poszczególne próbki (zwłaszcza przy j pobieraniu próbek z wierceń) lub też w innych pojemnikach, takich jak torebki, i pudełka itp., przy czym opakowania te powinny być na tyle szczelne, aby zapo- j biegały stratom cząstek gruntu.

2.    Próbki o naturalnej wilgotności (NW) — próbki gruntu w stanie rzeczywi- i. stego zalegania, pobrane w sposób zapewniający zachowanie naturalnej wilgotno- j ści gruntu. Powinny być przechowywane w pojemnikach o pojemności co naj-mniej 1 dm³, szczelnych, zabezpieczających próbki przed wysychaniem. Na ogół ij pobiera się je do słoików typu twist, dodatkowo dokładnie zaparafinowanych, lub ij do podwójnych torebek z folii, zabezpieczonych gumką lub innym zaciskaczem.

3.    Próbki o naturalnej strukturze (NNS) — próbki gruntu w stanie rzeczywi- i stego zalegania, pobrane w sposób zapewniający zachowanie naturalnej struktury i! gruntu oraz naturalnej wilgotności. Próbki NNS powinny być przechowywane w i cylindrach lub wkładkach dwudzielnych, którymi zostały pobrane, a próbki pobra- ij ne w postaci rdzeni — w stanie naturalnym zabezpieczone przed odkształceniem, I wysychaniem i zamarznięciem. Osiąga się to m. in. przez dodatkowe parafinowa- ! nie próbek lub owijanie ich zmoczoną w parafinie gazą czy też folią plastykową.

Wszystkie próbki powinny być zaopatrzone w zabezpieczoną przed uszkodzę- ; niem kartkę (metryczkę) z opisem daty, miejsca i głębokości pobrania, przelotu i warstwy, a w przypadku próbek NNS należy zaznaczyć strop i spąg próbki.

3. Oznaczanie nazwy gruntu

Oznaczenia i podziału gruntów skalistych makroskopowo dokonuje się przez oglę- ( dżiny i proste próby wytrzymałościowe (uderzanie młotkiem, rysowanie, ścieranie j, itp.). Dalsze badania w celu określenia rodzaju gruntu skalistego przeprowadza się I; metodami petrograficznymi oraz laboratoryjnymi metodami wytrzymałościowymi. jj

Wydzieleń w obrębie gruntów kamienistych we wstępnych badaniach labora- i toryjnych i terenowych’ dokonuje się przez pomiar największych ziam i orienta- j cyjne określenie ich stosunku do reszty gruntu, stwierdzenie stopnia ich obtoczenia oraz stwierdzenie obecności lub braku spoiwa ilastego. Pomiaru wielkości ; ziarn dokonuje się bądź za pomocą podziałki centymetrowej (przy ziarnach o wy- ' miarach większych od 80 mm), bądź też papieru milimetrowego, na który przenosi się badaną próbkę.

Pomiaru stopnia obtoczenia ziarn można dokonać przez porównanie 50-100 ziam frakcji charakterystycznej ze skalą obtoczenia. W skali tej wyróżnia się ziar-! na: ostrokrawędziste, kanciaste, słabo obtoczone, obtoczone i dobrze obtoczone, i Ziarna ostrokrawędziste mają ostre krawędzie i^-naroża, ziarna kanciaste charakteryzują się narożami lekko obtoczonymi, natomiast krawędziami jeszcze ostrymi. Ziarna słabo obtoczone mają zarys częściowo kanciasty, obtoczone naroża, a krawędzie lekko obtoczone z prostymi odcinkami. Ziarna obtoczone wykazują tylko

Z uwagi na dużą różnorodność materiału w tej grupie oraz na ogól niewielką objętość próbek: pobieranych do badań laboratoryjnych, opis tych gruntów powinien być starannie dokonany w terenie, gdyż w laboratorium istnieje niebezpieczeństwo popełnienia błędów przy opisie tej grupy.

ślady pierwotnego zarysu kanciastego, mając naroża i krawędzie obtoczone. Dobrze obtoczone ziarna są obtoczone równomiernie i nie mają nawet śladów pier-, wotnego zarysu.

Ponieważ właściwości gruntów zależą nie tylko od ich składu granulometrycz-nego i stopnia obtoczenia, lecz także od ich składu mineralnego, przyjogisie makroskopowym należy_podać, z jakich minerałów czy okruchów skalnych składają się poszczególne ziarna.

, Przy..oznaczaniu nazwy gruntów gruboziarnistych i drobnoziarnistych należy wstępnie oddzielić grunty spoiste od niespoistych (sypkich). Grunt uznaje się za spoisty. jeśli po wyschnięciu do stanu powietrznosuchego tworzy on zwarte grudki. Na-i tomiast grunt uznaje się za niespoisty, jeśli po wyschnięciu do stanu powietrznosuchego stanowi on nie związane ze sobą cząstki lub grudki rozpadające się pod wpływem lekkiego nacisku palcem.

Jeśli trzeba (określić, czy grunt jest niespoisty, czy spoisty, gdy próbka jest wilgotna, z gruntu tego próbuje się uformować na dłoni kulkę_śrędnicy_7-8 mm. Jeśli kulka da się uformować — grunt można zaliczyć do gruntów spoistych, jeśli nie — do sypkich. W oznaczeniu tym może przeszkadzać istnienie W-gruntach sypkich niewielkiej ^wilgotności (zwłaszcza w piaskach pylastych) tak zwanej spój-ności pozornej, będącej wynikiem napięcia powierzchniowego wody kapilarnej, ~ a powodującej tworzenie się grudek gruntu. Można odróżnić ten typ spójności od spójności rzeczywistej przez zanurzenie grudki gruntu w wodzie. Grudka gruntu o ,spójności pozornej.rozpada_się w trakcie zanurzania w wodzie w wyniku zniszczenia menisków. Drugą metodą odróżnienia spójności pozornej od rzeczywistej — bardziej długotrwałą — jest całkowite wysuszenie próbki, która w przypadku spójności pozornej powinna po wysuszeniu rozsypać się całkowicie.

3.1. Oznaczanie nazwy gruntów niespoistych (sypkich)

Do gruntów niespoistych (sypkich) zalicza się grunty drobnoziarniste niespoiste oraz gninty gruboziarniste zawierające do 2% frakcji iłowej.

Nazwa gruntów sypkich zależy od procentowej zawartości frakcji o danych wymiarach i jest określana makroskopowo na podstawie wzrokowej oceny wielkości i ilości ziam poszczególnych frakcji, zgodnie z tabelą 4.

Pewną pomocą przy określaniu wielkości i ilości poszczególnych frakcji jest lupa z podziałką mikrometryczną czy też podłożonym papierem milimetrowym.

3.2. Oznaczanie nazwy gruntów spoistych

Rodzaj gruntów spoistych zależy przede wszystkim od zawartości w nich frakcji iłowej, a nazwa zależy ponadto od zawartości frakcji pyłowej i piasko%vej. Wyróżnia się 4 rodzaje gruntów spoistych (stopni spoistości), przy czym spoistość nadaje gruntom frakcja iłowa. Są to grunty mało spoiste (o zawartości frakcji iłowej do 10%), średnio spoiste (o zawartości frakcji iłowej 10-20%), zwięzło spoiste (o zawartości frakcji iłowej 20-30%) oraz bardzo spoiste (o zawartości frakcji iłowej ponad 30%).