CCF20101119000(1)

w

Opracowanie: dr Hanna Domek

Diagnostyczne i terapeutyczne zastosowanie ultradźwięków w medycynie

Wprowadzenie

Ultradźwięki jako zjawisko akustyczne znane są od ponad 100 lat. Istotnym przełomem dla praktycznych zastosowań ultradźwięków były prace Langevina (1917), który wykorzystał zjawisko piezoelektryczne w krysztale kwarcu ( wykryte w 1883 R. przez Piotra Curie) do generacji i detekcji ultradźwięków w cieczach. Wykorzystał je do wykrywania gór lodowych i łodzi podwodnych, dając początek zastosowaniom hydrolokacyjnym. Pierwsze próby, choć nieudane, zastosowania ultradźwięków w medycynie do obrazowania były podjęte w 1942 roku. Początkowo jednak, od roku 1930, były to głównie zastosowania terapeutyczne. Od tego czasu badania ultradźwiękowe (USG) w ciągu ostatnich lat weszły na stałe do rutynowej diagnostyki zmian morfologicznych wielu narządów i tkanek. Ultrasonografia stanowi obecnie uzupełniającą metodę obrazowania narządów w stosunku do innych powszechnie stosowanych takich jak: tomografia komputerowa CT, tomografia NMR, badania izotopowe.

Zastosowania ultradźwięków są szerokie i obejmują dwie dziedziny. W zależności od działania na środowisko, w którym się rozchodzą możemy je podzielić na bierne i czynne. W dziedzinie biernych zastosowań jako najważniejsze wymienić należy spektroskopię i defektoskopię ultradźwiękową, medyczną diagnostykę ultradźwiękową oraz hydrolokację. W dziedzinie czynnych zastosowań wymienić należy koagulację i dyspergowanie ultradźwiękowe, medyczną terapię ultradźwiękową, kawitację i wywoływanie reakcji chemicznych, rozkruszanie i formowanie ośrodków twardych (w tym rozbijanie kamieni nerkowych, żółciowych czy też kamienia nazębnego), spajanie i lutowanie, mycie ultradźwiękowe, ekstrakcję i suszenie substancji i wiele innych.

*

Właściwości i natura ultradźwięków

Ultradźwięki są falami sprężystymi o częstotliwościach większych od słyszalnych (powyżej 20000 Hz), obejmującymi szeroki w porównaniu ze słyszalnym zakres

1