Najważniejszym działaniem mydeł anionowych jest ich działanie czyszczące. Emulgują wydzielinę tłuszczową skóry i usuwają ją razem z brudem, złuszczonym naskórkiem i bakteriami.
Poza działaniem powierzchniowym ich skuteczność przeciwbakteryjna wynika z łączenia się z aminowymi ugrupowaniami białek. Tenzydy anionowe oraz substancje organiczne (białko, osocze) hamują ich działanie.
Od czasów Domagka minęło 50 lat. w którym to okresie zsyntezowano wiele nowych czwartorzędowych soli amoniowych. Sole alkiloamoniowe nowej generacji zawierają w swojej strukturze dwa długie łańcuchy węglowodorowe, w których zamiast jednego atomu węgla może być również atom tlenu lub siarki
Zw'iązki te charakteryzują się znacznie większą aktywnością przeciw'drobnoustrojową oraz, co jest najważniejsze, zminimalizowaną zdolnością narastania oporności drobnoustrojów' na ich działanie. Aktywność przeciw'drobno ustrój owa związków’ pow'ierzchniow'o czynnych, a w szczególności czwartorzędowych soli amoniowych zależy od długości łańcucha alkilowego i jest największa dla związków zawierających w łańcuchu alkilowym od 12 do 14 atomów' węgla
Działa na bakterie gram-dodatnie, a także na niektóre grzyby chorobotwórcze, zwłaszcza drożdżaki. Związek ten jest stosowany w wodnych lub alkoholowych roztworach o stężeniu 0,01-2 % do odkażania powierzchownych uszkodzeń naskórka i błon śluzowych, w' ropnych zakażeniach skóry i błon Śluzowych, w niektórych grzybicach i drożdżycach (np. u dzieci). Zastosowany na uszkodzone powioki działa lekko ściągająco i osuszająco. Podobnie działa zieleń biylantowa.
Może być stosowany do odkażania dróg moczowych, a 0,5% roztwór do odkażania skóry i błon śluzowych.
Związki te zostały wprowadzone w latach 30-tych przez Domagka. a ich najbardziej popularnym przedstawicielem był bromek benzalkoniowy (Zephirol), który wykazywał bardzo szerokie spektrum aktywności przeciwdrobnoustrojowej, ale również, co okazało się później, powodował narastanie oporności drobnoustrojów. I to właśnie było przyczyną niechęci do stosowania tej klasy związków w preparatach dezynfekcyjnych i antyseptycznych. >
CH;
Zephirol
CH-
• •' ' ' N.....CH. —' f ';>
CH,
Cetrimide
Mechanizm działania zbliżony do chemioterapeutyków, hamują bezpośrednio syntezę białek drobnoustrojów.
Pochodne trój fenylometanu - pioktanina, zieleń biylantowa
Pochodne fenotiazyny - błękit metylenowy
Działa bakterio- i pierwotniakobójczo podobnie jak tiypaflawina Stosowane w postaci roztworów, zasypek i maści - do przemywani zainfekowanych ran, dezynfekcji błony śluzowej jamy ustnej, gardła (Ah‘on), pęcherza moczowego. Ropa i wysięk nie hamuje ich działania.
Antyseptyka skóry. Rany chirurgiczne, zabiegi pooperacyjne, zakaźne schorzenia skóry,kopyt i racic, oparzenia i rany skóry, odkażanie pępowiny.
Substancja czynna preparatu akrydyna, jest żółtym barwnikiem, który w środowisku alkalicznym działa bakteriobójczo. Działa również, choć słabiej, przeciw wiciowcomm i tasiemcom. Po podaniu doustnym dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego.
Zapobieganie zakażeniom bakteryjnym