CCI20111111171

której biegunach są umieszczone uzwojenia: wzbudzenia 2 i sterujące 3, oraz części stojana wewnętrznego (oznaczonej 5). Ścianki aluminiowego cylindra wirnika 4 znajdują się w szczelinie powietrznej pomiędzy obu częściami stojana.

Silniki te odznaczają się bardzo małym współczynnikiem sprawności (ok. 20%), ale przy ich niewielkiej mocy do 100 W nie ma to większego znaczenia.

15.2. Łącza selsynowe

Łączem selsynowym nazywamy układ urządzeń wirujących przeznaczonych do synchronicznego sprzężenia elektrycznego dwóch odległych od siebie osi mechanicznych. Umożliwiają one: przenoszenie na odległość określonego przesunięcia kątowego, zdalne dokonywanie pomiarów, utrzymywanie zgodnego synchronicznego biegu różnych maszyn wirujących.

Rys. 15-4. Schemat łącza selsynowego na prąd stały

Łącze selsynowe składa się zasadniczo z dwóch części — nadajnika i odbiornika. Są one połączone ze sobą elektrycznie, nadajnik przekazuje odbiornikom określone sygnały. Łącza selsynowe wykonuje się na prąd stały i przemienny.

Przykładem łącza selsynowego na prąd stały może być urządzenie służące do przekazywania na odległość przesunięcia kątowego (rys. 15-4).

Nadajnikiem jest pierścień podobny do komutatora maszyn prądu stałego, odbiornikiem — stojan z trzema parami biegunów magnetycznych oraz wirnik wykonany z miękkiego żelaza. Nadajnik i odbiornik są połączone ze sobą wg schematu podanego na rys. 15-4 i przyłączone do źródła napięcia prądu stałego.

Pierścień nadajnika składa się z 9 działek miedzianych przedzielonych izolacją. Do tych działek są doprowadzone przewody łączące nadajnik z odbiornikiem. Uzwojenia elektromagnesów stojana odbiornika są połączone w ten sposób, że płynący przez nie prąd wytwarza na biegunach przeciwległych różnoimienną biegunowość magnesów. Pomiędzy elektromagnesami jest umieszczony winnik o kształcie zaznaczonym na schemacie.

Napędzana dźwignia d nadajnika, składająca się z 2 ramion, jest przyłączona do zacisku + źródła energii zasilającego urządzenie. Podczas ruchu dźwigni rolki r na jej krańcach toczą się po powierzchni wewnętrznej działek nadajnika. Przy położenu dźwigni zaznaczonym na rys. 14-4 prąd płynie od zacisku + przez dźwignię, działki 1 i 4, przewód 1 linii łączącej i uzwojenie biegunów

1— 1' i do zacisku —. Wzbudzony strumień magnetyczny biegunów

2— 1' spowoduje ustawienie się wirnika wzdłuż linii magnetycznych strumienia 1—1', a więc tak, by opór magnetyczny między parą wzbudzonych biegunów był najmniejszy.

Gdy po pewnym czasie końce dźwigni zetkną się z działkami 2 i 5, wówczas zostanie wzbudzony strumień magnetyczny biegunów 2—2', wirnik obróci się i zajmie położenie wzdłuż osi strumienia 2—2'. W ten sposób nastąpi obrót wirnika o 60°, przekazywanie ruchu odbywa się więc skokami.

Przez odpowiednią konstrukcję można uzyskać przesunięcie o 30° albo nawet ruch ciągły wirnika.

Jeden nadajnik może obsługiwać kilka odbiorników.

Zasadę działania łącza selsynowego na prąd przemienny można rozpatrzyć na przykładzie dwóch jednakowych pierścieniowych silników asynchronicznych trójfazowych połączonych ze sobą wg schematu przedstawionego na rys. 15-5.

Uzwojenia stojanów są przyłączone do wspólnej sieci trójfazowego prądu przemiennego. Powstające w nich wirujące pola magnetyczne wywołują w uzwojeniach wirników jednakowe s.em. o zgodnych fazach. Pierścienie obu wirników są połączone ze sobą

343