CCI20111111172

w ten sposób, że zwroty indukujących się w wirnikach s.em. są skierowane przeciw sobie, przez co one równoważą się wzajemnie. Wobec tego w uzwojeniach wirników nie płyną żadne prądy.

Jeżeli w silniku 1, potraktowanym jako nadajnik, wirnik zostanie obrócony o pewien kąt a, to w każdej fazie wirnika s.em. E₁ wyprzedzi o ten sam kąt s.em. w wirniku drugim E₂. Pod wpływem powstałej w poszczególnych fazach różnicy geometrycznej tych s.em. E = E₁—E₂ w uzwojeniach wirników popłyną prądy, które wywołują momenty obrotowe: na obwodzie wirnika 1 działający w kierunku zmniejszenia kąta a i na obwodzie wirnika 2 obracający go w tym samym kierunku, w jakim został obrócony wirnik 1.

Jeżeli wirnik silnika 1 zostanie utrzymany w położeniu przesuniętym o kąt a w stosunku do położenia pierwotnego, to w wyniku wirnik silnika 2 obróci się o ten kąt a, różnica geometryczna s.em. stanie się równa zeru, prądy w uzwojeniu wirników ustaną. W ten sposób dokonano zdalnego przesunięcia wirnika o wymagany kąt a.

W przypadku jeżeli wirnik pierwszy wiruje stale, to wirnik drugi wiruje z nim synchronicznie. Tego rodzaju układ nazywa się wałem elektrycznym. Stosuje się go w urządzeniach, w których wymagane są ściśle zsynchronizowane obroty dwóch silników oddalonych od siebie. W przypadku tym moce silników mogą być odpowiednio duże.

Na podobnych zasadach buduje się szereg różnych innych łącz selsynowych.

15.3. Transformatory obrotowe

Do transformatorów obrotowych zalicza się takie, w których uzwojenia pierwotne i wtórne mogą zmieniać swe położenie względne przez obrót jednego z nich. Przykładem takiego trans-

Rys. 15-6. Schemat transformatora obrotowego

■<--

Rys. 15-7. Zasada działania transformatora obrotowego

formatora może być silnik indukcyjny trójfazowy z zahamowanym wirnikiem. Uzwojenia wirnika i stojana są w tym przypadku uzwojeniami pierwotnymi i wtórnymi. Urządzenie to jest znane pod nazwą regulatora indukcyjnego. Przez zmianę położenia wirnika możemy regulować wartość napięcia wtórnego. W urządzeniach automatyki znalazły zastosowanie transformatory obrotowe o innym wykonaniu uzwojeń. Na rys. 15-6 przedstawiono schemat transformatora obrotowego, w którym umieszczone są w żłobkach stojana i w wirniku po dwa uzwojenia jednakowe, przesunięte względem siebie o kąt 90°. Budowa stojana i wirnika jest taka sa-

345