Untitled4(3)

Na rys. 1 zjawisko wahań cyklicznych w gospodarce rcr się zostało przedstawione w ten sposób, że produkt narodov w fazie rozkwitu przewyższa poziom, który osiągnął w po-cyklu. a więc każdy następny kryzys zaczyna się na poziomie -od poprzedniego. Natomiast na rys. 2 (ilustrującym to samo ; wahania cykliczne przebiegają wokół linii rosnącego trenuj strzałki są tu wektorami zmian aktywności gospodarczej w gólnyeh (czterech) fazach cyklu.

¹ Ożywienie: pa zakończeniu depresji z poprzedniego cy‘ j    noic gospodarcza rośnie, osiągając poziom sprzed

Okres

ekspansji

Okres

recesji

(kontrakcji)

i    (max 0).

I Rozkwit: ekspansja trwa nadal, początkowo w sz.yb'

| w wolniejszym tempie, osiągając pewien poziom Itnu I).

f Kryzys: aktywność gospodarcza nic utrzymuje się na osi' 1 poziomie i stale spada; tempo spadku pod koniec tej ¹ j leje.

| Depresja: produkcja waha się wokół poziomu osią i pod koniec kryzysu, nie spadając daiej, ale i nie rosn fazę przypada tz.w. dno spadku (min 1).

Zmiany w strukturze współczesnej gospodarki spowc deformację „klasycznego" obrazu cyklu, polegającą na wzgl" wydłużeniu ekspansji oraz skróceniu i spłyceniu recesji, problemu są zgodni, że z czterech faz (według tradycyjnego cyklu można nadal wyodrębnić kryzys, ożywienie i rozkwit, nat przy ogólnym skróceniu recesji trudno dopatrzyć się fazy Większość badaczy zachodnich zrezygnowała jednak z odd w analizach empirycznych ożywienia i rozkwitu (bo gospodar trend rosnący) i przyjmuje obecnie pragmatyczny podział cy dwie fazy: ekspansję (wzrost) i recesję (spadek), wyodrębniając w potrzeby w fazie ekspansji jakieś okresy — np. według kr tempa wzrostu gospodarczego ¹.

.. cyklicznego rozwoju operuje z reguły kategoria produktu ao brutto (PNB) w cenach stałych, która — mimo wielo-^3d° omawianych wad - nadal jest uznawana za najpełniejszą potłuc ₀-_cj gospodarczej w dostępnej statystyce. W konsek-

miar? ^^_cesj_ę (kontrakcję) badacze uznają zwykle absolutny spadek ptfB^trwający nieprzerwanie co najmniej dwa kwartały (oczywiście,

miarę ^aKl>    “    .    -m--j--------------.....1.1, „u.    ---------1..1.

wencji za

jeżeli statystyki danego kraju pozwalają na tak szczegółową w przedziałach kwartalnych lub półrocznych - analizę przebiegu cyklu)¹¹. Początek spadku (recesji) wypada w gó

górnym punkcie zwrot-

L Jl““/

n\m. natomiast dolnym punktem zwrotnym jest moment, w którym PNB przestaje maleć'². A zatem wzrostem (ekspansją) nazwiemy okres od dolnego do górnego punktu zwrotnego. Tak ukształtowany schemat współczesnego cyklu mamy na rys. 3.

górny punkt zwrotny (moksimum)

kjs. 3. Obraz dwufazowego modelu cyklu koniunkturalnego

Na rys. 3 — podobnie jak na rys. 1 i 2 — wahania cykliczne są przedstawione w ich rzeczywistym wymiarze, czyli z uwzględnieniem wpływu rosnącego trendu dochodu narodowego (dlatego właśnie nkg ^ k°*^{e!na reces}.i^a zaczyna się na poziomie wyższym od poprzed-

^P^ls Przebiegu cyklu koniunkturalnego (i to niezależnie od go owości opisu) to jednak jeszcze nie teoria cyklu. Nie wiemy

*<2eśni ^^Cgu'^arn3 statystykę dochodu narodoweeo w przedziałach kwartalnych naj-”V^al^Zęd ^wadzić Stany Zjednoczone.'

r^drzy badacze stosują'koX^'any wskaźnik aktywności (uw wskazmk ^resa.. ^‘^{C miar}>' różne wyniki, ale każda wykazuje, ze recesje w okresie p Ptytsze niż dawniej (głębokość spadku jest mniejsza).

cyklicznego rozwoju nie zawsze operuje się kategorią PNB

77

1

Zob. V. Zarnowilz (cd.) The Business Cycles Today, New York 1969 oraz Work on Business Cycles in Historical Perspeclice: A Rei-iew of Theories and "Journal of F.conomic Literaturę” 1985. nr 2.