Chazbijewicz S M Szlachta tatarska w Polsce1

Selim Mirza Chazbijewicz

Szlachta tatarska w Polsce

W kolejnym szkicu omawiającym dzieje tatarskich rodów szlacheckich w Polsce, zanim /ajmę sit; jak poprzednio zapowiadałem historią rodziny książąt Edigey-Emir/a Koryckich herbu Koryca, wprzód opowiem dzieje rodu Sulkiwiczów, rodziny tatarskiej zasłużonej dla Rzeczypospolitej i jakże niezwykłej. Ród ten wydał wielu dowódców wojskowych, rotmistrzów i pułkowników, a historię dwóch z nich, poprzedzoną dziejami tego rodu spieszę przedstawić.

Sulkiewiczc, książęta herbu Prassa, przydomku Hó-zman-Emirza, byli jedną z gałęzi Jałoirów-Ałczynów, zajmującego ważne mijscc w hierarchii arystokracji krymskiej. Książęta Jałoirowie zasiadali, jako jedna z sześciu głównych rodzin arystokratycznych w radzie-dywanie kry mskiego chana.

Początek starego rodu Sulkiewiczów datować można na drugą połowę wieku XV, w tymże czasie bowiem, ich protoplasta osiedlił się nad Waką, w trockim powiecie Wielkiego Księstwa Litewskiego, jako jeden z dziedzicznych dowódców tatarskich chorągwi - zwanych bayrak. Sulkie-wieże zamieszkiwali na wileńszczyźnie, druga zaś gałąź na Podlasiu.

Te dwie gałęzie rodziny wydały też dwie charakterystyczne dla polskich Tatarów postacie, w końcu XIX i na początku XX wieku, u zarania wstającej Niepodległej Rzeczypospolitej. Postaciami tymi byli Aleksander Sulkiewicz i Maciej Sulkiewicz, jeden był współtwórcą PPS i przyjacielem Marszałka Piłsudskiego, drugi Naczelnikiem Państwa Tatarów Krymskich, jedynym jak dotąd w wieku XX przywódcą krótko istniejącej Rzeczypospolitej Krymskiej w roku 1918.

Rodzicami Aleksandra byli: Aleksander, rotmistrz oraz Rozalia z Kryczyńskich. Wychowywał się on w wierze przodków, tj. w wierze muzułmańskiej, której to ideałów i obrządków w rodzie tym dochowywano. Urodził się w roku 1867 w Skirsobolach Tatarskich w Suwalszczyżnie, w małym dworku szlacheckim i zapisany został do ksiąg metrycznych muzułmańskiej parafii. Wielki patriotyzm i umiłowanie wolności cechowało całą rodzinę Aleksandra, tak po mieczu jak i po kądzicli. Brat matki na przykład. Stefan Kryczyński, brał czynny udział w^r powitaniu roku 1863, za co został skazany przez rosyjski sąd wojenny na karę śmierci, a następnie, wskutek amnestii zesłany był na Syberię. Wykształcenie otrzymał w szkole miejskiej w Sejnach, dokąd powrócił z matką ze Stambułu. Ojciec jego. porzu-