Pedagogiczne postępowanie diagnostyczne 41
* litera o onacza fonem /o/ — brak rozbieżności,
* litera ó oznacza fonem /u/ — brak rozbieżności,
* litera p oznacza fonem /p/ — brak rozbieżności,
* litera r oznacza fonem /r/ (roioer); gdy występuje jednak przed z tworzy dwuznak rz, który może oznaczać: fonem /ż/ [rzeka, morze), fonemy /r/ plus /z/ [zmarzł) bądź fonem /ś/ [przez, krzyk), ponadto wraz z poprzedzającą literą d może oznaczać /§/ [drzwi), zaź wraz z poprzedzającą literą t oddaje fonem /ć/ [trzmiel, trzpiot),
* litera s oznacza fonem /s/ [sam, osa), jeśli nie poprzedza litery i lub z; dwuznak si może oznaczać fonemy: /ś/ [siedzi), /s/ plus /i/ [sinus) lub /ś/ plus /i/ [siwy); dwuznak sz oznacza /ś/ [szkoła),
* litera ś oznacza fonem /ś/ [śpi) lub wyjątkowo /ź/ [prośba),
* litera t oznacza /t/ [talerz, kot); tylko w sąsiedztwie dwuznaku rz może oznaczać fonem /ć/ [trzmiel, trzcina),
* litera u oznacza fonem /u/ [uwaga) lub fonem /u/ [auto, Europa),
* litera w oznacza fonem /u/ [woda) lub /// [swój, kwiat),
* litera y oznacza /y/ [byk) lub wyjątkowo /i/ [yeti, Domeyko),
* litera z oznacza /z/ [Zojia, koza) lub /s/ [kózka); wraz z literą i oznacza /ź/ [ziemia) lub /z/ plus /i/ (zilustrować); wraz z poprzedzającą literą s oznacza /ś/ [szafa); wraz z literą r oznacza fonemy /ś/ [przez), /z/ (rzadki) albo /r/ plus /z/ (zamarzać); wraz z ^ poprzedzającą literą d oznacza /§/ [dzwonek); wraz z poprzedzającą literą d i następującą po niej literą i oznacza /§/ [dzień); wraz z poprzedzającą literą c oznacza /ć/ [czysty); wraz z poprzedzającymi literami d i r oznacza wyjątkowo fonem /!/ [drzwi),
* litera ź oznacza fonem /ź/ (źdźbło) lub /ś/ [gwóźdź); wraz z poprzedzającą literą d oznacza fonem /§/ [dźwig) lub /ć/ [gwóźdź),
* litera ż oznacza fonem /ż/ [żal) lub /ś/ [też); wraz z poprzedzającą literą d oznacza fonem /§/ (dżem) albo /d/ plus /ż/ (odżałować). Kiedy dziecko pisze tak jak mówi, z wyłączeniem wad wymowy,
przyczyną popełnianych błędów może być nieznajomość reguł pisowni, niewłaściwa metoda stosowana przez nauczyciela przy zapoznawaniu z zasadą, bądź trudności w utrwalaniu wzorców wzrokowych wyrazów (pamięć wzrokowa). Błędy wynikające z rozbieżności fonetyczno-grafi-cznych są najczęściej popełnianymi błędami przez uczniów klas I-III. Trudno je uznać za objaw jakiejkolwiek patologii. Jako konsekwencja specyfiki języka pisanego na początkowym etapie jego nauki mają prawo występować. Owe błędy stanowią dla nauczyciela jedynie informację o tym, w jakim stopniu uczniowie opanowali określoną zasadę. Mogą niepokoić wówczas, kiedy dziecko, mimo świadomego uczestnictwa w lekcji podczas omawiania zasady przez nauczyciela nie jest w stanie jej opanować a następnie stosować w praktyce. Jednak samo wprowadzenie tej zasady nie oznacza wcale, że uczeń ją opano-