DSC02147

netowidy, magnetofony «tp* Środki te ne rejestrowanie wszelkich zjawisk czy ich trwania, częstotliwości występowa-bad ac zo w i nie tylko pożądaną doklad-yest gwarancj ą wiarygodności zebranego materiału umożliwia ilościowe opracowań ie zebranych materiałów Prowadzenia analizy- Do najczęściej stosowanych w bada-tech n ile standaryzowanych należy zaliczyć: obserwację ^^^ywiad kwestionariuszowy, ankietę oraz testy pedagogiczne.

jednak zjawisk, zdarzeń czy sytuacj i związanych z procesem ^3^cho wy wan ia, jak i wyjaśnianie określonych sytuacji pedago-—^{1 c} _ ²Hczanie czy dokony wan ie f* gżeniem badań i sprowadzeniem [ •^z^’^{Sc n,e} Poddaj"e się pomiarowi lub 1^^^a P^ozyskania taJcich

- ienia

"^,acJ*» ale t a r* Ponadto i do

. .c; i prec;

• o; pomiaru czasu > t p . . co zapewnia

n ■ e

i n

pomiarów, jest ich do jednego wymiaru, trudem można taki pomiar stosuje się techniki niestanda-

mestandaryzowane to takie, w

u i k i ter pozostawiają, badaczowi odnoszący_Ch się do badanych zjawisk interpretowaniu. B adacz w kieruje się żadną dyre ¹ ^ °gólnyi-n _Cel_em badań.

<*dacza zjawisk, które bada, wyczucie ważności danego pro-

^Wartość tak |ia badań

riia

h środki badawcze nie są większą swobodę w groma-pedagogicznych oraz w ich sio zbierania materiałów czy instrukcją, lecz własnym wyczu-Niekiedy jedynym drogowskazem jest

któref

|ze branych materiałów jest uzależniona od sposo-| od doboru do badań odpowiednich osób, jak i od umie-^m,itrę wiarygodnych, dokładnych i wyczerpujących infor-ały' ^są trudne do pogrupowania, sklasyfikowania jak i opra-Pj samym do obróbki statystycznej. Można natomiast,

braneinf

w-

statystycznej.

zić pogłębioną analizę jakościową ^r-^^z:owany_ey, technik badawczych należy zaliczyć: obserwację wywtad swobodny, wszeIkiego rodzaju informacje zawarte ‘ ^>rac fi działania, pamiętnikach, listach, luźnych notatkach.

o

Przedstawiona ogólna klasyfikacja technik badawczych przekonuje, że dla zdobycia w miarę pełnych, wiarygodnych i obiektywnych informacji, powinno się w badaniach pedagogicznych wykorzystywać wiele różnych technik, dostosowując je do celu, przedmiotu badań i problemów badawczych.

2. Techniki obserwacyjne 2.1. Pojęcie obserwacji i jej cechy

Najbardziej wartościową i najczęściej stosowaną techniką badawczą w naukach o wychowaniu jest obserwacja. Słowo obserwacja (lac. obserwatio -przyglądanie się czemuś - zwracanie uwagi na coś) ma kilka znaczeń - psychologiczne, medyczne, metodologiczne. W niniejszym rozdziale posłużymy się nią w ujęciu metodologicznym. Polega ona na spostrzeganiu osób oraz towarzyszących im zjawisk, zdarzeń czy procesów jak i warunków i sytuacji w których uczestniczą i przebywają. Nie każde jednak spostrzeganie jest obserwacją. Nie będzie nią spostrzeganie spontaniczne, oparte na uwadze mimowolnej, wyznaczonej przez aktualnie działające czynniki zewnętrzne. Spostrzeganie takie jest zazwyczaj krótkotrwale, a jego przedmiot zmienia się wraz z ustaniem działania danego czynnika (Z. Skomy, 1974, s. 55).

Przez obserwację rozumieć będziemy zespół czynności polegających na celowym, planowym i selektywnym gromadzeniu informacji drogą spostrzeżeń w ich naturalnym przebiegu i bez jakiejkolwiek ingerencji obserwatora.

Obserwacja jest stałym elementem procesu kształcenia i wychowania i towarzyszy nauczycielowi w różnych sytuacjach, zarówno szkolnych jak i pozaszkolnych. W pewnym sensie każde działanie pedagogiczne, każdy proces rozpoczyna się i kończy obserwacją. Przedmiotem obserwacji są przede wszystkim uczestnicy procesu kształcenia i wychowania, tj. dzieci i młodzież, a niekiedy także i rodzice, nauczyciele, wychowawcy czy inne osoby. Są nimi także wszelkiego rodzaju wytwory procesu kształcenia i wychowania, takie jak: nabyte przez uczniów sprawności i umiejętności, ich postawy, zachowanie, sposoby działania, rozwiązywania problemów itp., jak i różne formy aktywności społecznej, edukacyjnej, kulturalnej, sportowej i innej.

Obserwację przeprowadzają zarówno nauczyciele jak i rodzice w stosunku do swoich uczniów czy dzieci. Nie jest ona obca uczniom, którzy obserwują nauczycieli, wychowawców czy rodziców. Bez ciągłej obserwacji uczniów, bez

155