Wstępne zakorzenienie się realistycznej koncepcji pedagogiki ma miejsce dopiero na etapie szóstym i siódmym.
W poprzednich etapach realizm nie występował,
! ponieważ myśl pedagogiczna zdominowana była przez różnego typu idealizmy:
> idealizm opierający się na przekładzie wiecznych idei boskich na „skończoną” treść życia człowieka (etap mądrości wychowania);
> idealizm podporządkowujący myśl pedagogiczną określonym ideom filozoficznym (etap pajdagogiki);