DSC05015

XVI

CHARAKTERYSTYKA TWÓRCZOŚCI

H-ocie człow ieka poczciwego modelu osobowego, a zatem stan konieczne, bo „prawdziwe" dopełnienie tego dzieła. Od _C2af-^Wl wystąpienia Henryka Gaertnera, który dowodził, że biograf* w rzeczyw istości napisał sam Rej, rozpoczął się niezakoóczonv dotąd spór, kto w rzeczywistości jest autorem tego utworu^IJ. Opo-w iedzenie się za autorstwem Trzecieskiego jest przyznaniem że utwór jest pierwszym w literaturze polskiej pastiszem — rodzajem stylizacji powstałej w wyniku św iadomego naśladowania manien pisarskiej Okszyca: jeśli przyjąć, że za Żywotem i sprawami stoi sam Rej. należy uznać go za autobiografię. Z uwagi na autokrea-cyjną funkcję tego dzieła uważa się, że biografia jest świadomym zabiegiem mitotw órczym ^u. W ten sposób Rej, który przeczuwał swój bliski koniec, unieśmiertelniłby się nie tylko jako pisarz, ale jako zwyczajny szlachcic, typowy reprezentant swego stanu, który żył tak. jak sam nauczał.

n. CH.\R.\KTERYSTYKA TWÓRCZOŚCI

Rozwój twórczości pisarskiej. Przygodę literacką rozpoczął Rej od dialogów, pisząc z biegiem czasu utwory coraz obszerniejsze, zarówno w ierszem, jak i prozą. Do dialogów zalicza się: nieznany nam dziś Gęś z kurem, również nieznane Zatargnienie Fortuny z Cnotą, zachowany we fragmentach Kostyra z Pijanicą, zrekonstruowany Warwas z Lupusem, następnie Kot ze Lwem i Krótka rozpraw a; ponadto dwa dialogi dramatyczne: Kupiec — przeróbka tragedii niemieckiego humanisty Thomasa Naogeorgusa, i Żywot Józefa. Drobniejsze utwory wierszowane reprezentują (wydawane wespół z nutami): Christe qui lux es et dies (Chryste, dniu naszej światłości). Hejnał świta. Pieśń nabożna z Pisma Świętego,

Sprawozdanie z historii badań nad tekstem i analizę samego utworu dał T Witczak. Spór o „Żywot i sprawy poćciwego ślachcica polskiego Mikołaja Reja z Nagłowic ", ..Pamiętnik Literacki’ 1974, z. 2, s. 3 i n.

^:4 J Ziomek, Renesans, Warszawa 1995, s. 209.

ROZWÓJ TWÓRCZOŚCI PISARSKIEJ

ty»°^ta ^"‘^raTskiego oraź^óbno wydawane

Podo^ Prjczyna S"'^^^ómny fWzer™* - przeróbka *i£u^ ^wierSZOW^ pTera Angela Manzollego de la Stel-

^pSa0™ włoskiego humanisty    _genj_USZem), następnie Zwie-

^w*^da"^{lach noszący}”’ ^

S^/,fe    „tworem napisanym prozą jest ^afrerz Dowi-

^P,erWSZy,La psałterza Johannesa Campensisa. dalej pojawi *"rZeS^ - spolszczenie łacińskiego katechizmu luteran-Sego Urbanusa Rhegiusa, potem Postylla - zbiór kazań Apo-Iwsis - kazania z komentarzem do biblijnej księgi Apokalipsy “' jana wzorowane na utworze Heinricha Bullingera, w końcu — obszerne, wieloczęściowe Zwierciadło, łączące prozę i wiersz, rodzaj encyklopedii szlacheckiej.

Spectrum aibo Nowy czyściec zaginął. Możliwe, że był przeróbką dzieła Erazma z Rotterdamu pt. Spectrum seu exorcismus_y w którym wykpiwa się praktyki katolickie¹. Utracone przed wydaniem De neutralibus były prawdopodobnie dziełem o sprawach religijnych, tzw. neutraliach (moralnie obojętnych). Książki o potopie Noego, które w biografii Reja wymienił Treecieski. moełv być

przewerszowanym fragmentem Księgi Rodzaju² różnTd^rSwowT^ T” ^Wt^{PeWnym Upr0SZCZeniu} wy-

■ ..wizerunek”, które pisar^aM'°^nStiy^kcjl "Wowedzi: „dialog” gatunków literackich⁵ W poczatkouT ? ^P°^Srednicn'^em różnych ■’^d,a,0S”> umiana następuje ' ^ ^ ^tWÓrczości dominuje

_Janu^_z

Akowskiego , Wwcfaw W l ^29*^’^praca