DSCF5308

2. Czynniki warunkujące plonowanie roślin 29

rośnie 400 drzew. Rośliny mające silny i aktywny system korzeniowy potrafią korzystać z zapasów wody w głębszych warstwach gleby. Dzięki temu udają się na glebach słabo zaopatrzonych w wodę, chociaż podczas wegetacji zużywają jej stosunkowo dużo (łubin, lucerna, nostrzyk).

Podczas transpiracji około 80% energii świetlnej pochłanianej przez liście zostaje wykorzystanych. Intensywność transpiracji jest zmienna, zależy od pory roku i doby, co jest związane z układem warunków atmosferycznych i uwilgotnieniem gleby. Ponadto na transpirację wpływa znacząco budowa anatomiczna liści, to jest grubość i przepuszczalność skórki, gęstość rozmieszczenia i budowa aparatów szparkowych oraz stopień wilgotności błon komórkowych w przestworach międzykomórkowych liścia.

Dwutlenek węgla (CO2)

Czynnikiem warunkującym proces fotosyntezy jest występowanie CO2 w powietrzu otaczającym roślinę. Dwutlenek węgla mimo niskiego stężenia w atmosferze (0,03%) jest łatwo pochłaniany przez rośliny, jeżeli szparki oddechowe są otwarte. Naturalna zawartość CO2 w powietrzu w zasadzie wystarcza roślinom, chociaż jego optymalne stężenie dla wielu roślin jest wyższe i może dochodzić nawet do 0,2%. Nad silnie asymilującym polem stężenie CO2 w powietrzu może obniżyć się nawet do 0,01%. Z drugiej strony, przy wysokim stężeniu C0₂ zwiększa się intensywność asymilacji i uzyskuje się wzrost plonu pod warunkiem zaistnienia korzystnych warunków świetlnych i cieplnych.

Dwutlenek węgla gromadzi się w powietrzu na skutek oddychania gleby, a jego źródłem jest rozkładająca się substancja organiczna pochodząca z obornika i resztek pozbiorowych. Ilość C0₂ dostępnego dla roślin może zatem w pewnym stopniu być regulowana przez człowieka przez odpowiednie zmianowanie i nawożenie organiczne.

Proces asymilacji jest ściśle uzależniony od gospodarki wodnej roślin. Intensywność asymilacji C0₂ wiąże się z większą ilością wytranspirowanej wody przez otwarte szparki oddechowe. W konsekwencji może to prowadzić do zamknięcia aparatów szparkowych wskutek zaniku turgoru i do ograniczenia asymilacji.

Składniki mineralne

Tworzenie przez rośliny biomasy jest oparte głównie na trzech pierwiastkach - węglu, wodorze i tlenie. Węgiel czerpią rośliny z atmosferycznego dwutlenku węgla, wodór - z wody pobranej przez korzenie, a źródłem tlenu jest woda, pobrany z atmosfery dwutlenek węgla i tlen. Ponadto rośliny wymagają różnych soli mineralnych, pobieranych w większości z gleby. Składniki mineralne mogą zmieniać kwasowość roztworu glebowego, co ma zasadnicze znaczenie dla wzrostu roślin. Przyjmuje się, że 12 pierwiastków jest niezbędnych dla wszystkich roślin wyż-