DSCF5294

CZYNNI KI WARUMKU JĄCE PLONOWANIE ROŚLIN

2.1. Podstawowa terminologia

Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań należy ujednolicić terminologię dotyczącą podstawowych pojęć związanych z produktywnością, produkcyjnością, plennością i plonem.

Produktywność jest to intensywność, z jaką rośliny gromadzą energię w postaci substancji organicznej. Jest to pojęcie dynamiczne, wyrażane za pomocą ilości masy wytworzonej na jednostkę powierzchni liści lub gleby i czasu (g/cm²/godz.).

Produkcyjność oznacza całkowitą ilość biomasy wytworzonej przez rośliny niezależnie od jej przydatności użytkowej. Jest to pojęcie statyczne, wyrażane za pomocą jednostek masy (g, kg, t).

Plenność jest to zdolność do wytwarzania biomasy, która stanowi produkt użyteczny (g/rośl., g/m", t/ha). Plonem, czyli częścią użyteczną masy organicznej, mogą być różne części roślin (nasiona, bulwy, korzenie, kwiaty) zależnie od sposobu użytkowania. Oprócz plonu głównego (ziarno zbóż, korzenie buraka, słoma lnu) istnieje plon uboczny (słoma zbóż, liście buraka, nasiona lnu włóknistego).

Zależność między plennością a produkcyjnością roślin ma duże znaczenie praktyczne. Dla przykładu, wysoko produkcyjna odmiana zbóż wytwarza dużą biomasę ogólną (korzenie, łodygi, liście, ziarno), odmiana plenna natomiast wytwarza dużo ziarna niezależnie od tego, ile biomasy gromadzi w pozostałych organach.

Współczynnik plonowania (harvest index według Donalda) określa stosunek plonu (w pojęciu rolniczym) do wytworzonej ogólnej biomasy. Ze względów praktycznych zamiast ogólnej biomasy, obejmującej również system korzeniowy, często uwzględnia się tylko części nadziemne roślin. Współczynnik plonowania u zbóż wyraża się przez stosunek plonu ziarna do plonu ziarna łącznie ze słomą.

' Wszystkie wymienione pojęcia, to jest produktywność, produkcyjność, plenność i współczynnik plonowania, można rozpatrywać jako wartości potencjalne