7404701574

1. Definicje podstawowych terminów odnoszących się do starożytnej tragedii greckiej

(chór, deus ex machina, hamartia, ironia tragiczna, katharsis, pathos, perypetia, rozpoznanie, tragedia).

Chór - grupa osób wypowiadających się zbiorowo i równocześnie w mowie lub piśmie, często z towarzyszeniem ruchów tanecznych. W starożytnej Grecji występu chóru były punktem stałym uroczystości religijnych i przedstawień dramatycznych. Nie dziwi, więc, że właśnie z pieśni chóru wyrosła tragedia, jak i komedia.

1.    Moment przełomowy 4 przejście od liryki chóralnej (dytyramb) do formy dramatycznej ^ wprowadzenie przez Tespisa (534 r. p. n. e.)pierwszego aktora, który

odpowiadał na pieśni chóru i jego przewodnika (koryfeusza)

2.    Fakultatywnie w tragedii, a w komedii obowiązkowo chór dzielił się na dwa półchóry.

3.    Pieśni chóru w tragedii: parodos, stasimon, exodos, kommos.

4.    Ewolucja koryfeusza: działania dramatyczne (Ajschylos), sędzia i komentator (Sofokles), wykonywanie pieśni lirycznych luźno związanych z akcją (Eurypides, Agaton). W tragedii rzymskiej pieśni pojawiały się już tylko w przerwach między poszczególnymi częściami dramatu (Seneka).

Deus ex machina (łac.) - dosł. „bóg z maszyny. W tragedii antycznej było to rozwiązanie akcji polegające na niespodziewanym pojawieniu się bóstwa na scenie, np. za pomocą specjalnych urządzeń mechanicznych. Dzisiaj, potocznie, oznacza to nagły zwrot akcji, którego nie da się logicznie wyjaśnić i co, do którego nie było wcześniej żadnych jasnych przesłanek.

Hamartia (gr.) - wina tragiczna, błędne rozpoznanie i fałszywa ocena własnej sytuacji przez bohatera tragedii, który nie jest świadomy własnego położenia, jego skutków, okoliczności i przyczyn, przez co, popełnia czyny prowadzące do jeszcze większego zawikłania jego losy i w konsekwencji do katastrofy.

Ironia tragiczna - określa działania tragicznego bohatera, którego czyny, wbrew jego wiedzy i woli prowadzą do katastrofy. Wynika to z przeciwieństwa między świadomością bohatera a jego rzeczywistą sytuacją, którą przedstawia dramat i która znana jest widzom Jest to wobec tego kategoria estetyczna wytworzona na gruncie antycznej tragedii, ale sformułowana dopiero w czasach nowożytnych.

Katharsis (gr.) - dosł. „oczyszczenie". Pojęcie odnosi się do celowego odziaływania dzieła na samopoczucie odbiorców. Posługiwali się nim Pitagorejczycy, tłumacząc, że muzyka

1