DSCF5309

30 Z. Jasińska

szych. Są to: azot, fosfor, potas, wapń, siarka, magnez, żelazo, cynk, mangan, miedź, bor i molibden. Zapotrzebowanie na wymienione pierwiastki jest różne w zależności od produkcyjności roślin, długości okresu wegetacji i właściwości genetycznych. Gleba jest podstawowym zbiornikiem soli mineralnych dla roślin.

Zależność między produkcyjnością roślin a żyznością gleby ma charakter złożony. Im bardziej żyzna jest gleba, tym większa jest produkcyjność roślin. Jednocześnie im bardziej produkcyjne są uprawiane odmiany, tym większe mają wymagania co do żyzności gleby i w większym stopniu pobierają z niej składniki pokarmowe.

Metabolizm

Biosynteza substancji w roślinach zachodŹi często w organach, które nie stanowią części użytecznych. Dlatego produkcyjność roślin wiąże się ze sprawnym transportem asymilatów w obrębie rośliny do tych organów, w których mają pełnić swą rolę fizjologiczną lub gdzie są odkładane w formie ciał zapasowych. Dla przykładu, 60—90% składników azotowych w ziarnie zbóż pochodzi z liści i ze źdźbeł. Turkin wykazał, że węglowodany przechodzą z liści do korzeni buraka cukrowego w postaci sacharozy z szybkością 70-80 cm/godz. Szybkość ta jest wynikiem fizjologicznej aktywności naczyń i intensywności procesów oddychania. Produkty fotosyntezy buraka już po 15 minutach gromadzą się w korzeniu. Głównym materiałem transportowym jest sacharoza i jej pochodne.

Zasadniczymi drogami przemieszczania się substancji w obrębie rośliny są elementy przewodzące. Dzięki procesowi fotosyntezy w zielonych tkankach roślinnych powstają sacharoza i inne cukry, z których roślina wytwarza pozostałe substancje organiczne.

Stały cykl syntezy i rozkładu materii organicznej w organizmie roślinnym nazywa się metabolizmem. Polega on na zdolności pobierania substancji niezbędnych do; życia roślin, przyswajaniu ich, a następnie rozkładaniu z wytworzeniem energii. Przyswajanie dostarcza materiału do budowy i regeneracji organizmu, rozkład zaś -energii. Żywa komórka przyswaja i wyzwala energię dzięki zachodzącym w niej licznym reakcjom chemicznym. Mogą to być chemiczne źródła energii, najczęściej węglowodany oraz energia promienista, która u roślin samożywnych stanowi poważną pozycję w ogólnym bilansie energetycznym. Typ przemiany zależy od cech dziedzicznych, stanu rozwoju i warunków środowiskowych.

Istnieje możliwość wpływania na metabolizm roślin przez stosowanie różnych stymulatorów i regulatorów wzrostu. W praktyce rolniczej stosuje się defolianty, desykanty i regulatory wzrostu. Sztuczne dostarczanie roślinom substancji wzrostowych wywołuje charakterystyczne reakcje, które mogą wpływać na pokrój roślin, długość okresu wegetacji i plonowanie.