4. Pszenżyto
wysokiej kulturze powoduje nawet 20—25% obniżkę plonu, może mieć w niektórych przypadkach uzasadnienie energetyczne, a nawet ekonomiczne. Nie jest to jednak sposób na szeroką popularyzację siewu pszenżyta.
Zakres optymalnego pH dla pszenżyta jest szerszy niż dla pszenicy i jęczmienia (rys. 5.9). Pomimo to plon pszenżyta sianego na glebach kwaśnych obniża się, szczególnie na kompleksach 5 i 6. Może to być związane ze stosunkowo dużą jego wrażliwością na wolne jony glinu w glebie, a także z wymywaniem magnezu na takich glebach. Zasady wapnowania i stosowania MgO przedstawiono w rozdziale 5.3. Szczegółowe badania przeprowadzone z pszenżytem ozimym dowodzą, że stosowanie wapna magnezowego bądź dolomitu jest plonotwórczo równoznaczne z corocznym stosowaniem magnezu w formie siarczanu magnezu bądź w innych formach nawozowych (tab. 4.9).
Tabela 4.9. Wpływ nawożenia magnezem (30 kg MgO/ha) na plonowanie pszenżyta ozimego oraz zawartość makroskładników w ziarnie (Sienkiewicz, Wojnowska, 1997)
Wyszczególnienie |
Sposób nawożenia MgO | |||
bez MgO |
siarczan magnezu corocznie |
dolomit corocznie |
dolomit co 4 lata | |
Plon ziarna (t/ha) |
3,45 |
3,90 |
3,70 |
3,80 |
Plon słomy (t/ha) |
3,95 |
4,50 |
4,45 |
4,35 |
Zawartość (%) N |
2,04 |
2,12 |
2,14 |
2,13 |
P |
0,41 |
0,43 |
0,44 |
0,42 |
Mg |
0,12 |
0,13 |
0,14 |
0,13 |
K |
0,55 |
0,55 |
0,57 |
0,55 |
Zawartość makro- i mikroskładników w ziarnie i słomie pszenżyta przedstawiono w tabeli 4.10. Skład chemiczny ziarna i słomy pszenżyta oraz pszenicy ozimej są podobne. Na rysunku 4.5 przedstawiono zawartość głównych makroskładników w 100 kg ziarna i słomy pszenżyta. Wartości te, zwane wymaganiami pokarmowymi, mogą być podstawą do określania potrzeb nawozowych w warunkach konkretnego pola.
Tabela 4.10. Zawartość składników mineralnych w ziarnie i słomie pszenżyta ozimego (wg różnych polskich źródeł)
Część |
% suchej masy |
mg/kg s.m. | |||||||
rośliny |
N |
P2Os |
k2o |
CaO |
MgO |
Cu |
Mn |
Mo |
Zn |
Ziarno |
1,86 |
0,78 |
0,51 |
0,10 |
0,20 |
4,2 |
44 |
0,31 |
42 |
LSłoma |
0,55 |
0,23 |
1,24 |
0,32 |
0,13 |
3,5 |
40 |
0,35 |
26 |