gleby024

zabiegów i wysokiej kultury rolnej stopniowo przekształcają się w gleby brunatne, a nawet w czarnoziemne gleby orne. Gleby płowe i pseu-doglejowe przekształcać się mogą w brunatne wyługowane, a te w brunatne właściwe./

^Pod wpływem wzięcia pod uprawę, gleby leśne zatracają swoje cechy, przyjmując inne. I tak np. stają się orte mniej próchniczne, pogarsza się ich struktura, a odczyn zmienia się w kierunku obojętnego-• (Lieberoth, Borowiec). Po pewnej fazie obniżenia urodzajności następuje faza jej wzrostu i wreszcie gleba „poleśna” uzyskuje-w dobrej uprawie bardziej korzystne cechy od gleby pierwotnejy(Lieberoth).

/Wpływ człowieka na zmianę kierunku procesów głebotwórczych uwidacznia się też w przypadku zagospodarowania gleb gruntowo-gle-jowych, które pod wpływem uprawy podlegają ewolucji w kierunku brunatnienia. Najbardziej jednak jaskrawym przykładem wpływu człowieka . na procesy glebowe jest melioracja torfowisk, na których występują gleby bagienne. Prawidłowa melioracja tych gleb prowadzi do zahamowania procesów bagiennych (gromadzenie substancji organicznej w warunkach silnej anaeróbiozy). Po zmeliorowaniu w glebach tych rozpoczyna się cykl procesów, które można by określić jako „pobagien-ne”, ostatecznie doprowadzające do metamorfozy płytkich gleb bagiennych w murszowe i czarne ziemie pobagienne.^Gleby te zostaną szerzej: omówione w dalszej części książki.

Osuszanie torfowisk w wyniku ich melioracji doprowadzi w konsekwencji do zniknięcia z mapy gleb Polski gleb bagiennych (głównie torfowych) na korzyść gleb murszowó-torfowych.

Działalność człowieka może jednak wywołać także efekty ujemne z punktu widzenia gleboznawczego. (Wycinanie lasów, zwłaszcza na glebach bardzo lekkich, wywołuje efekty erozji eolicznej i wodnej, co z reguły przyczynia się do powstania gleb o niewykształconym lub słaba wykształconym profilu (litosole, regosole, rankery), a więc do powstania nieużytków rolnych lub gleb o słabej przydatności rolniczej. Zbyt silne i odwodnienie gleb torfowych, bez odpowiedniego ich zagospodarowania, j może doprowadzić do powstania nieużytków łąkowych^)    %

W ostatnich czasach człowiek usiłuje przeprowadzać daleko idące melioracje gleb, polegające na przebudowie ich profilu naturalnego przez głębokie orki melioracyjne, często z odwróceniem naturalnego układu poziomów genetycznych, przez wypełnianie wyrobisk potorfo-wych (lub po wyeksploatowaniu innych surowców naturalnych) glebą mineralną itp. Zabiegi takie w przypadku bardzo intensywnych upraw mogą być opłacalne (rip. hodowla kwiatów w Holandii). Jednak stosowanie ich na dużą i opłacalną skalę jest na razie w Polsce dyskusyjne. Powstające przy takich operacjach agrotechnicznych gleby noszą nazwę | gleb antropogenicznych.

I Akcją niewątpliwie korzystną jest zagospodarowanie hałd górni-