DSCF5652

365

1. Ziemniak

Liściozwój — liście zwijają, się wzdłuż nerwu głównego ku górze (tzw. łyźecz-£₀watość) i stają się szorstkie, skórzaste, łamliwe.

Wirusy S, X, M i A dają mniej wyraźne objawy i trudno je stwierdzić. Najeżę-ściej chore rośliny ziemniaka mają liście słabo lub silnie pomarszczone z objawami mozaiko watośc i.

Zwalczanie chorób wirusowych sprowadza się do hodowli i uprawy odmian odpornych na wirusy, stosowania zdrowego materiału sadzeniakowego, przeprowadzania selekcji negatywnych, chemicznego niszczenia naci, a w przypadkach dużego nasilenia mszyc — chemicznego ich zwalczania.

Do najgroźniejszych szkodników ziemniaka należą: stonka ziemniaczana (Lep-tinotarsa decemlineata Say.), mątwik ziemniaczany (Globodera rostochiensis Woli.) i drutowce (Elateriadae').

Stonka ziemniaczana jest bardzo groźnym szkodnikiem. Żerują zarówno 2—3 stadia larwalne, jak i dorosłe chrząszcze. Larwy stonki są bardzo żarłoczne, objadają blaszki liściowe, pozostawiając tylko łodygi i ogonki liściowe, czyli tzw. goło-żery. Chrząszcze należy zwalczać na wiosnę, a larwy w czasie lata, stosując różne insektycydy (tab. 1.13).

Mątwik ziemniaczany jest to szkodnik kwarantannowy. Cysty z jajami mogą zachować żywotność do 25 lat. Larwy mątwika żerują na korzeniach roślin ziemniaka. Zaatakowane rośliny są źle rozwinięte, skarlałe, o liściach skręcających się i więdnących. Zwalczanie obejmuje: zmniejszenie częstotliwości uprawy ziemniaka na tym samym polu (na glebach zamątwiczonych co 6 lat), uprawianie odmian mątwikoodpornych oraz zwalczanie chemiczne (głównie małych ognisk, gdyż na dużych powierzchniach jest ono nieopłacalne).

Tabela 1.13. Dobór środków chemicznych do zwalczania szkodników ziemniaka (IOR, 2001)

Nazwa środka chemicznego		Dawka na 1 ha	Termin stosowania i inne uwagi
1		2	3
Stonka ziemniaczana
Novodor 02 SC — preparat biologiczny_		3-5 I 0,25-0,3 1 0,25 1 0,3 1 0,25 1	opryskiwać w okresie masowego składania jaj oraz wylęgu larw stadium Lj; preparaty zwalczają tylko larwy stonki ziemniaczanej I
Andalin 250 DC Ekos 100 EC Mat 050 EC	inhibitory biosyntezy Chityny
Nomolt 150 SC
Diafuran 5 GR Furadan 5 GR		20 kg 20 kg	stosować rzędowo używając aplikato-ra do granulatów równocześnie z sadzeniem bulw; stosować tylko na plantacjach nasiennych
Gaucho 350 FS Prestige 290 FS		36 rnl/lOO kg bulw 75 ml + 1,5-2 1 H20/ 100 ke bulw	zaprawiać bulwy w trakcie sadzenia używając zaprawiarek montowanych na sadzarce