M. Kalinowska-Zduh
Korzeń rzepy zawiera wyjątkowo mało suchej masy i niewielkie ilości składników odżywczych (tab. 6.1). Jest rośliną mlekopędną, chętnie zjadaną przez zwierzęta, zwłaszcza przez bydło. Skarmiana w dużych ilościach nadaje mleku charakterystyczny, raczej nieprzyjemny, posmak i zapach. Korzenie rzepy zawierają witamicę C (13 mg na 100 g świeżej masy), witaminy A, Bi, B2 i sole mineralne.
Tabela 6.1. Skład chemiczny rzepy ścierniskowej (%) (Trzebiński i Radzimowski, 1969)
Woda |
Sucha masa |
Bc azotowe związki wyciągowe |
Cukier ogólny |
Tłuszcz surowy |
Włókno surowe |
Białko ogólne |
Popiół surowy |
91,9 |
8,1 |
5,7 |
3.8 |
0,2 |
0,7 |
0.8 |
0,8 |
Rzepa (Brassica rapa L. var. rapifera Metzg.) należy do rodzaju Brassica - kapusta, z rodziny kapustne (Brassicaceae). Jest to gatunek o dwuletnim cyklu wegetacji. W pierwszym roku wegetacja trwa 60-80 dni, w zależności od odmiany. W tym okresie rzepa wydaje plony około 15—20 t/ha suchej masy zgromadzonej w korzeniu spichrzowym i w liściach. Podobnie jak brukiew rzepa tworzy zgrubienie, powstałe ze skróconego pędu, rozrośniętej łodyżki pódliśpieniowej i górnej części korzenia właściwego, zwane korzeniem spichrzowym.f Forma korzeni rzepy bywa zróżnicowana: od okrągłospłaszczonej do wydłużonej (rys. 6.1). Korzeń ma miąższ soczysty, o kolorze białynv. Zawartość suchej masy w korzeniu jest niewielka, podobnie jak u brukwi więcej suchej masy występuje w liściach. Ta cecha oraz niewielkie plony korzeni i liści powodują, że osiągany plon suchej masy jest mały.
W drugim roku rzepa potrzebuje od 120 do 140 dni, aby wydać dojrzałe nasiona. Na wysadzonych wiosną do gruntu nasiennikach tworzy się rozeta liści, podobnych do liści wyrosłych w rozecie przykorzeniowej w pierwszym roku wegetac i i JL iście łodygowe są całobrzegie i podobne do liści łodygowych rzepiku. Pędy nasienne odmian wczęsnych osiągają wysokość 50—80 cm, pędy odmian późnych dochodzą do 150 crnTKwiatostanem jest baldachogrono.\ Kwitnące kwiaty, podobnie jak u j rzepiku, przerastają powyżej pędów kwiatowych grona. (Płatki korony mają za-barwienie żółtopomarańczowe lub żółtozielone, łuszczyna jest wielonasienna, j o długim zakończeniu. Nasiona są brązowe. Masa 1000 nasion waha się od 1,3 do | . 3.3 g. W 1 kg znajduje się 350—650 tys. naśTonT\_Jg