94297101

WYDALiNY 355

Skład chemiczny moczu.

Mocz ludzki i zwierzęcy jest cieczą, zawierającą bardzo liczne i różnorodne składniki, które dotychczas nie są jeszcze nawet ściśle zbadane. Pochodzi to stąd, że z jednej strony skład moczu zależy od ilości i rodzaju wprowadzonych pokarmów i płynów, od warunków życia ustroju, pracy fizycznej i wpływów zewnętrznych i t. p., z drugiej zaś, że przeważną część składników spotykamy w tak małych ilościach, że wyosobnienie i badanie ich wymaga przerobienia nader wielkich ilości moczu.

Ciała, znajdujące się w moczu, dzielimy ogólnie na organiczne i nieorganiczne, z tych pierwsze na ciała azotowe i bezazo-towe. Najważniejsze, bliżej poznane składniki moczu prawidłowego są następujące:

Ciała organiczne azotowe : mocznik, kwas moczowy i ciała ksantynowe, kreatynina, kwas hipurowy, związki indolu i skatolu, grupa t. zw. kwasów proteinowych, barwiki (urochrom, urobili na).

Ciała organiczne bezazotowe: związki tłuszczowe (alifatyczne): kwasy tłuszczowe, mianowicie kwas mlekowy, propionowy, szczawiowy, glukoronowy, związki aromatyczne: fenole i ich pochodne, oksykwasy aromatyczne, związki węglowodanowe.

Ponadto mieści się w moczu nieznaczna ilość ciał bliżej nie- i określonych, jak enzymy i proteidy (mucyna, nukleoalbumina, kwas chondroitynosiarkowy) i t. p.

Ciała nieorganiczne: chlorki, siarkany i fosforany potasu, sodu, magnu i amonu, wreszcie nieznaczna ilość gazów, szczególniej bezwodnika węglowego i azotu.

Ilość składników stałych, wydzielonych na dobę, jest oczywiście bardzo zmienną, zależną od sposobu żywienia i zachowania się. Przeciętnie przyjąć należy, że człowiek dorosły wydziela na dobę 60 gr. składników stałych, w czem około 25 gr, ciał nieorganicznych, 35 gr. organicznych.

Wedle Haesera można w sposób przybliżony określić zawartość ciał stałych w jednym litrze moczu, mnożąc ostatnie dwie cyfry ciężaru gatunkowego przez współczynnik 0'233. Kład tego rodzaju oznaczenia ma wynosić ± 0'3°/₀. Wedle I. Karvonen i G. Komppa określenie to wymaga pewnej poprawki, mianowicie, jeżeli przez P oznaczymy cytrę uzyskaną przy pomocy współczynnika Haesera, przez N\Vr) ilość azotu całkowitego obliczona na mo-

23*