DSCF6221

28

kopił

N,

i

Kopulkl mą małe zagłębienia w nskóitu jalyiic/.ym neuronem czuciowym, i odbierają defo^ ; związane z naprężeniem ciała, Wioski i kopułkj łli( obok siebie, tworząc funkcjonalne jednostki czuci_ow przekamane iako bodźce mechaniczne nrwi,-..    ¹¹V

n®«.

:ii mecnanoreceptonSw w serię potencjałów clcktiy_c''' ^ S tkiowych), które przez akson dochodzą do cenimL^

organy chordotonalne    0 « chordotonalne (strunowe) to propnorccc_plo

li/owanc w różnych częściach ciała owadów. Mogą |₀ ^ % struktury położone pod oskórkiem, reagujące na zmiany ^ N poszczególnych części ciała względem siebie, co ma istoj!!^ czenic szczególnie podczas ruchu. Inne specjalizują się ^

skolopidium

naoąd Johnstona

ⁿ^dytympanalne

wibracji o różnej częstotliwości tworzą narządy stuchow ^ ne nieraz z kilku tysięcy skolopidiów (narządy tynipan^ ^ Johnstona). Pojedyncze skolopidium zbudowane jest z i ^ morek: nerwowej, okładzinow ej i czapcczkowej (iyc. ^ ^ ^ ka nerwowa zakończona jest sztyftem (scolops\ który p,^ ^ końcową łączy sięzoskórkiem. Podstawa nici ma postać i jest wypełniona cieczą, podobnie jak wnętrze sztyftu. k₀ czapeczkowa otacza częściowo sztyft i nić, dochodząc do ^ ^ Pod nią znajduje się komórka okładzinowa, która obejmuje p/ stalą część sztyftu i komórkę nerwową. Specjalne wiązadła * czepione do tej ostatniej napinają cały układ i przymocowują,, * ’ innego odcinka oskórka. Obecne w wielu miejscach, w ciele da. całe grupy skolopidiów rozpiętych między dwoma określą punktami jako narządy proprioreccptyczne służą ustaleniu p₀/₀, nia poszczególnych części ciała względem siebie (ryc. 48).

Wspomniany wcześniej narząd Johnstona. mieszczący $■ u większości owadów dorosłych na drugim segmencie czu!^ może składać się nawet z kilkuset skolopidiów. Jest propriorccep!₀ rem informującym o ruchach i położeniu czułków względem ciah

0    szybkości lotu. sile ciążenia i ruchu powietrza. Samcom muc/ió. wek z rodziny Clmmmih> i Culici<k ułatwia odszukanie .sanu-cy przez odbiór wibracji związanych z ruchem jej skrzydeł.

Narządy tympanalne są uznawane za narządy słuchu owadów

1    przystosowane do odbioru dźwięków o wysokiej częstotliwości.

Są zlokalizowane w różnych miejscach ciała owada, na przykład blisko płytki brzusznej pierwszego segmentu odwłokowego u fa.

ty

fajotopo owodów

riJUlaf i Cicadidae, na goleni przednich odnóży u Tetrigoniida*? i Grytlidae, na tułowiu u Notonectidae i na tułowiu lub odwłoku u niektórych Lepidoptera. Wiele owadów wydających dźwięki potrafi je także odbierać. Umiejętność ta jest bardzo przydatna przy odnajdywaniu się osobników płci odmiennej, zalotach czy lokalizacji zdobyczy lub unikaniu wrogów. Owady odbierają, dźwięki w szerokira zakresie od 2 kHz do 100 kHz. Typowe są dla nich parzyste narządy tympanalne. Zbudowane co najmniej z trzech elementów: (l) cienkiej błony bębenkowej (tympcinum) nieraz napiętej przez mięśnie, (2) umieszczonego pod nią worka powietrznego lub innej struktury tchawkowej oraz (3) grupy neuronów zmysłowych dochodzących do skolopidiów przyczepionych do błony bębenkowej lub blisko niej. tak aby był możliwy odbiór jej drgań. Worek powietrzny lub wypełniona powietrzem wolna przestrzeń pod błoną bębenkową pełni funkcję rezonatora wzmacniającego dźwięk U niektórych owadów tympanum może przenosić drgania płynące zarówno z zewnątrz, jak i z wnętrza ich ciała. Niektóre narządy tympanalne są wyposażone w skolopidia różnej długości, co sugeruje możliwość odbioru drgań o różnej częstotliwości. Narządy słuchowe motyli nocnych odbierają ultradźwięki.