DSCI6811

Apostrofa - retoryczny zwrot do osoby, uosobionych pojęć lub rzeczy; apostrofa nadaje, np. Czego chcesz od nas. Panie...

Inwokacja -rozpoczynające utwór epicki wezwanie do bogów, muz łtp. Np. „Boże, dlaczego mnie opuściłeś?**

Powtórzenia - zabieg stylistyczny polegający na dwukrotnym lub wielokrotnym użyciu tego samego elementu językowego:

Anafora- polegająca na powtarzaniu jakiegoś słowa na początku kolejnych wersów, zdań łtp. Np. „Nie ma myśli - są tylko instynkta^Nie ma pragnień - są tylko apetyty,”

Epifora-polega na celowym powtarzaniu jakiegoś słowa na końcu kolejnych wersów, zdań itp.

Synonimy - wyraz lub związek frazeologiczny zbliżony znaczeniowo do innych wyrazów lub związków frazeologicznych, które w określonych kontekstach mogą występować zamiennie. Np. król- władca.

Porównania - zwrócenie uwagi na cechy i właściwości opisywanego zjawiska za pomocą porównywania go do innego gawiska. co służy również interpretowaniu tego pierwszego. Np. „zimny jak lód”.

Epitety • wyraz określający w tekście literackim, a także mówionym, rzeczownik, najczęściej w postaci przymiotnika, który wskazuje właściwości w sposób bezpośredni bądź metaforyczny, np. czerwona róża, "gorzkie gwiazdy".

Metafory - zespół wyrazów zyskujący specjalne, odmienne znaczenie od tego, które wynika z poszczególnych jego składników, np. „morze gwiazd”.

Hiperbola (przesadnia) - metafora, w której występują elementy zamierzonej przesady. Polega na wyolbrzymieniu i uintensywnieniu składników obrazu zawartego w przenośni w sposób przekraczający granice prawdopodobieństwa. Hiperbola występuje w metaforach potocznych (np. taczać się ze śmiechu, umierać ze zmęczenia, nieziemska piękność), przede wszystkim jednak w artystycznych, poetyckich.

Oksymoron (epitet sprzeczny) - najprostsza forma paradoksu, będąca zespoleniem dwóch wyrazów o znaczeniach przeciwstawnych i wzajemnie się wykluczających, którym zostaje nadane znaczenie przenośne np. „śpiesz się powoli”, „blask ciemnieje”.

Antyteza — zestawienie dwóch przeciwstawnych znaczeniowo elementów w celu uzyskania silniejszego efektu np.: „Ma granice - nieskończony...”

Kontrast - przedstawienie zjawiska, zdarzenia, postaci za pomocą drugiego, zupełnie innego, przeciwstawnego (zjawiska). Dzięki zastosowaniu kontrastu prezentowany element świata przedstawionego jest bardziej wyraźny, uwydatniają się jego cechy charakterystyczne.

Peryfraza (omówienie, opisanie) - zastąpienie nazwy przedmiotu, czynności, osoby lub cechy bardziej rozbudowanym opisem: charakterystyką, metaforą np.: „gwiazda ognista”- słońce.

Personifikacja (uosobienie, animizacja, ożywienie) - przedstawienie pojęć abstrakcyjnych, a także zjawisk przyrody, zwierząt, roślin, przedmiotów jako działających postaci ludzkich. Wiąże się z alegoria i apostrofą. Jako podstawa metafory tworzy zwykle rozwinięty obraz poetycki.

Onomalopeja (dźwiękonaśladownictwo) - rodzaj instrumentacji głoskowej polegający na naśladowaniu za pomocą dźwięków różnych poząjęzykowych zjawisk akustycznych, np. głosów występujących w przyrodzie. Najprostszą forma onomatopei są wyrazy dźwiękonaśladownicze, których brzmienie przypomina nazwane za ich pomocą dźwięki naturalne, np. kukać, miauczeć, świst, zgrzyt. Posługiwanie się takimi wyrazami pozwala autorom tekstów artystycznych osiągnąć większą wyrazistość opisu np. ryk ludzkich głosów, trzask włóczni, szczękanie kos.

Pytanie retoryczne - zdanie ujęte w formie pytania na które nie oczekuje się odpowiedzi, stosowane w celu zwrócenia uwagi słuchacza na treść wypowiadaną przez autora lub dla nadania jej silniejszego zabarwienia uczuciowego.

Elipsa (wyrzutnia) - pominiecie fragmentu tekstu, który nie przeszkadza w zrozumieniu całości, co pomaga