DSCN1619

1.2. Wypełnianie formy odlewniczej (zalewanie) 27

Kanały doprowadzające metal do wnęki formy odwzorowującej odlew są nazywane wlewami doprowadzającymi. Zazwyczaj do danego odlewu doprowadza się metal kilkoma wlewami doprowadzającymi, często umieszczanymi z różnych stron.

Ostatnim elementem układu wlewowego, nie zawsze stosowanym, są przelewy, zwane niekiedy wychodami. Służą one do łatwego odprowadzenia gazów z wnęki formy (zarówno znajdującego się tam powietrza, jak i dodatkowych gazów powstających w wyniku oddziaływania gorącego metalu na materiał formy i rdzeni), a także do wyprowadzenia znajdujących się na powierzchni ciekłego metalu zanieczyszczeń. Przelewy umieszcza się po przeciwnej stronie odlewu w stosunku do wlewów doprowadzających oraz na najwyższych punktach odlewu.

Należy zwrócić uwagę, że w przypadku form z poziomą płaszczyzną podziału wlew główny i przelew są kanałami pionowymi, natomiast wlewy rozprowadzające i wlewy doprowadzające poziomymi. Ze względu na łatwość wykonania formy wlewy te są najczęściej wykonywane w płaszczyźnie podziału formy. Dla form z pionową płaszczyzną podziału, której przykładem jest kokila pokazana na rys. 1.10, cały układ wlewowy projektowany jest najczęściej w płaszczyźnie podziału formy. W przypadku form metalowych wiąże się to m.in. z koniecznością wyjęcia odlewu wraz z (zakrzepłym) układem z formy.

Prawidłowe zaprojektowanie układu wlewowego umożliwia uniknięcie tych niepożądanych zjawisk, o których była mowa w poprzednim punkcie. Niezależnie od rodzaju procesu odlewania projektowanie układu wlewowego odbywa się zawsze w trzech etapach:

1)    określenie optymalnego czasu zalewania,

2)    obliczenie minimalnego przekroju układu wlewowego, który zapewni uzyskanie takiego czasu,

3)    określenie geometrii wszystkich elementów układu wlewowego.

1.22.2. Określenie optymalnego czasu zalewania

W celu obliczenia prawidłowego czasu zalewania korzysta się z prostych zależności o charakterze czysto empirycznym, wynikających z wieloletnich doświadczeń przemysłowych. Poniżej podano dwa przykłady takich zależności.

1.    Przy odlewaniu żeliwa do form piaskowych czas zalewania oblicza się w sekundach z wykresu [17] lub odpowiadającego mu wzoru

t, = ant    (1.4)

gdzie: m — masa odlewu wraz z nadlewami w kg, a i b — współczynniki empiryczne; a — 1,8, b = 0,43.

2.    Dla niewielkich odlewów ze stopów lekkich (aluminium i magnezu) odlewanych w kokilach czas zalewania szacuje się na podstawie grubości