DSCN1685

34 Dramaturgiczna koncepcja E. Goffmana

dlatego, że utraciła dla zbiorowości swą wartość). (A.S.)

Zob. dziedzictwo kulturowe, kultura, tradycja.

Dramaturgiczna koncepcja E. Goff-mana, zob. koncepcja dramaturgiczna.

Dychotomizacja. sposób porządkowania danych empirycznych, polegający na grupowaniu różnych zmiennych w dwie kategorie, ujmowane jako przeciwstawne, opozycyjne lub dopełniające się.

Stanisław Ossowski [1982, s. 120-140], badając sposoby postrzegania struktury klasowej w społecznej świadomości, wyodrębnił obok ujęć funkcjonalnych i schematów gradacji także ujęcia dychotomicznc. Charakteryzują się one dwudzielnym ujmowaniem podziałów klasowych - wyodrębnia się klasy „bogatych” i „biednych", „tych. co na górze” i „tych, co na dole”, „rządzących” i „rządzonych” itp. W ujęciach dychotomicznych akcentuje się różnice występujące między poszczególnymi klasami. Taki uproszczony obraz struktury klasowej służy mobilizacji jednostek i grup do działań zmierzających ku zmianie istniejącego zróżnicowania.

Z punktu widzenia nurtu poznawczego w socjologii dychotomizowanie można uznać za podstawowy element procesu konstruowania przez podmiot obrazu rzeczywistości. Szczególnie istotne znaczenie ma wyodrębnienie zasad tworzenia nowych dychotomii oraz (co się z tym może wiązać) sposobów przezwyciężania dotychczasowych dychotomii (w tym także warunków ich uświadamiania sobie). Jednym z takich sposobów jest stosowanie strategii mieszanych. (A.S.)

Zob. kognitywizm, strategie mieszane.

Literatura:

Ossowski S., 1982, Struktura Ucuawa w społecznej świadomości (w: j tegoż, O strukturze społecznej. PWN, Warszawa.

Dyferencjacja. zob. amalgamacja, klasy społeczne, koncepcja dekompozycji, modernizacja.

Dyfuzja, rozprzestrzenianie się wytworów kulturowych jednej zbiorowości (grapy, społeczeństwa) na inną. Wytworem , kulturowym mogą być różnego typu przedmioty materialne, idee, odkrycia, wynalazki techniczne, praktyki społeczne itp. Zasadnicze elementy procesu dyfuzji wskazali w definicji tego pojęcia Elihu Katz, Martin L. Lcvin i Herbert Hamilton [ 1976, s. 326-327]: ,Z socjologicznego punktu widzenia proces dyfuzji można określić jako i) akceptację, 2) zachodzącą w czasie, 3) pewnego określonego przedmiotu - idei lub wzom działania. 4) przez poszczególnych ludzi, grupy lub inne przyjmujące jednostki, związane z 3) określonymi kanałami komunikacji, 6) strukturą społeczną oraz 7) z danym systemem wartości, czyli kulturą”.

Systematyczne badania procesu dyfiigi kulturowej zapoczątkowane zostały w antropologii. Wyróżnić można dyfuzję wewnąaz-kulturową (intrakulturową), zachodzącą między różnymi zbiorowościami w obrębie jednego typu kultury, oraz międzykulturową (interkulturową). Niekiedy rozróżnia się także dyfuzję kulturową pierwotną i wtórną. W pierwszym przypadku następuje .wędrówka” danego przedmiotu, w drugim jest on świadomie przejmowany (zapożyczany). Zjawisko dyfuzji kulturowej nasiliło się w wyniku coraz powszechniejszego oddziaływania środków masowego komunikowania, które stopniowo swoim zasięgiem ogarniają cały świat. Przyjęcie w obręb danej kultury określonej „nowości" powoduje z reguły dalsze wewnętrzne przekształcenia, często w dziedzinach bardzo odległych. W efekcie dokonywać się mogą zmiany stylu życia członków zbiorowości, a także wystąpić mogą zjawiska dezorganizacji społecznej, załamanie się dotychczasowego porządku społecznego. Szczególnie interesującym przypadkiem dyfuzji kulturowej jest dyfuzja innowacji.

Badania zjawiska dyfuzji kulturowy zmierzają do ustalenia prawidłowości występujących w tej dziedzinie. Ustalono np.. że proces przejmowania „nowości" doko-