DSCN1662

Allocentryzm 11

/ob działanie społeczne. interakcja, koncepcja dramaturgiczna, koncepcje człowieka w socjologii, socjologia.

Aktyw izm. sposób wyjaśniania, w którym działania społeczne i podmiotową aktywność uznaje się za zasadniczy czynnik kształtujący rzeczywistość społeczną i zachodzące zmiany. Ujęcia aktywistyczne przeciwstawiają się koncepcjom pomijającym rolę podmiotu w wyjaśnianiu (rzeczywistość kształtow ana jest przez bezosobow e siły . uwarunkowania, konieczności, struktury itp.) lub traktującym działający podmiot jako czynnik w pełni zdeterminowany przez otoczenie.

Można wyodrębnić różne wersje akty -wizmu: wersję minimalistyczną, uznającą, ze w wyjaśnianiu trzeba w ogóle uwzględniać rolę jednostek i grup społeczny ch; w ersję umiarkowaną, w której przyjmuje się, że działania zależą nie ty lko od warunków zewnętrznych (otoczenia społecznego), w jakich przebiegają, lecz także od samego podmiotu, wersję radykalną, skłaniającą się ku indeterminizmowi. przyjmującą. ze ..wszystko" kształt całej rzeczywistości -zależy wyłącznie od działań podmiotowych. W tym ostatnim przypadku zakłada się, że jedyne ograniczenia tkwią w sferze świadomości działających podmiotów.

Poszczególne wersje aktywizmu różnią się oceną stopnia autonomii podmiotu, w tym jego niezależności od uwarunkowań zewnętrznych. Natomiast u podstaw różnych nurtów tej orientacji tkwi wspólne przekonanie odnoszące się do zasadniczych właściwości (cech) podmiotu W ujęciu tym nie jest on tylko istotą biernie poddającą się wpływom bodźców zewnętrznych, lecz aktywnym podmiotom, twórczo kształtującym warunki, które na niego zwrotnie oddziałują. W ten sposób podmiot ten pośrednio kształtuje sam siebie. (A.S.)

/ob. autodctcrmmlzm. determinizm w socjologii, d/ialanic społeczne, holizm, koncepcie człowieka w socjologii, socjalizacja, zachowania społeczne

Akulturacja, odchodzenie od rodzimej kultury' i przejmowanie elementów innej kultury przez jednostkę lub grupę. Proces ten zachodzi w wyniku kontaktów społecznych. Kontakty te mogą mieć charakter bezpośredni między członkami różnych zbiorowości lub mogą dokonywać się za pomocą środków • masowego komunikowania W obu przypadkach wiąże się to z przejmowaniem obcych wzorów kulturowych, a także z całkowitą lub częściową zmianą tożsamości społecznej. Akulturacja to zarówno dokonujący się proces, jak i jego rezultaty. Zachodzi ona tak na poziomie jednostek, grup społecznych, jak i całych zbiorowości.

R. Red field, R. Linton i M.J. Herskovits w klasycznym studium z 1936 r wskazują „akulturacja obejmuje zjawiska, które powstają. kiedy dwie grupy ludzi posiadające różne kultury znajdują się w bezpośrednim i ciągłym kontakcie, z uwzględnieniem zmian, zachodzących we wzorach kulturowych jednej, drugiej lub obu kultur" (zob [K. Kwaśniewski 1982. s. 36-37])

Zjawisko akulturacji widoczne jest szczególnie wyraźnie w przypadku migracji. zwłaszcza migracji dalekiego zasięgu Asymilacja do nowej kultury w iąże się zazwyczaj z akulturacja. Akulturacja jest przeciwieństwem asymilacji, tzn. dostosowywanie się do nowej kultury wiąże się częstokroć z odchodzeniem od wartości i wzorów kultury rodzimej. Osłabieniu tempa procesów akulturacji sprzyja wytworzenie getta kulturowego. (A.S.)

Zob mkuliuracja. kultura, tożsamość I .itcraiuru.

Kwaśniewski K . 1982, Zderzenie kultur Tożsamość a aspekty konfliktów i tolerancji. PWN.

Warszawa

ADocenlryznt (allocentryczność), uznawanie innych za główny obiekt dążeń lub zasadniczą wartość życiową, przeciwieństwo koncentracji na sobie, na własnym ,ja". W socjologii mówi się o postawach i orientacjach allocentryc/nych. a także