DSCN1662

Alloccntryzm 11

Zob. działanie społeczne, interakcja, koncepcja dramaturgiczna, koncepcje człowieka w socjologii, socjologia.

Aktywizm, sposób wyjaśniania, w którym działania społeczne i podmiotową aktywność uznaje się za zasadniczy czynnik kształtujący rzeczywistość społeczną i zachodzące zmiany. Ujęcia aktywistyczne przeciwstawiają się koncepcjom pomijającym rolę podmiotu w wyjaśnianiu (rzeczywistość kształtowana jest przez bezosobowe siły, uwarunkowania, konieczności, struktury itp.) lub traktującym działający podmiot jako czynnik w pełni zdeterminowany przez otoczenie.

Można wyodrębnić różne wersje akly-wizmu: wersję minimalistyczną uznającą, że w wyjaśnianiu trzeba w ogóle uwzględniać rolę jednostek i grup społecznych; wersję umiarkowaną w której przyjmuje się, że działania zależą nie tylko od warunków zewnętrznych (otoczenia społecznego), w jakich przebiegają lecz także od samego podmiotu; wersję radykalną, skłaniającą się ku indeterminizmowi, przyjmującą że „wszystko” - kształt całej rzeczywistości -zależy wyłącznie od działań podmiotowych. W tym ostatnim przypadku zakłada się, że jedyne ograniczenia tkwią w sferze świadomości działających podmiotów.

Poszczególne wersje aktywizmu różnią się oceną stopnia autonomii podmiotu, w tym jego niezależności od uwarunkowań zewnętrznych. Natomiast u podstaw różnych nurtów tej orientacji tkwi wspólne przekonanie odnoszące się do zasadniczych właściwości (cech) podmiotu. W ujęciu tym nie jest on tylko istotą biernie poddającą się wpływom bodźców zewnętrznych, lecz aktywnym podmiotom, twórczo kształtującym warunki, które na niego zwrotnie oddziałują W ten sposób podmiot ten - pośrednio -kształtuje sam siebie. (A.S.)

Zob. milodcterminizni, delerminizni w socjologii. działanie społeczne, holizm, koncepcje człowieka w socjologii, socjalizacja, zachowania społeczne.

AkuKuraćja, odchodzenie od rodzimej kultury i przejmowanie elementów innej kultury przez jednostkę lub grupę. Proces ten zachodzi w wyniku kontaktów społecznych. Kontakty te mogą mieć charakter bezpośredni między członkami różnych zbiorowości lub mogą dokonywać się za pomocą środków • masowego komunikowania. W obu przypadkach wiąże się to z przejmowaniem obcych wzorów kulturowych, a także z całkowitą lub częściową zmianą tożsamości społecznej. Akulturacja to zarówno dokonujący się proces, jak i jego rezultaty. Zachodzi ona tak na poziomie jednostek, grup społecznych, jak i całych zbiorowości.

R. Redficld, R. Linton i M.J. Herskovits w klasycznym studium z 1936 r. wskazują: „akulturacja obejmuje zjawiska, które powstają kiedy dwie grupy ludzi posiadające różne kultury znajdują się w bezpośrednim i ciągłym kontakcie, z uwzględnieniem zmian, zachodzących we wzorach kulturowych jednej, drugiej lub obu kultur" (zob. [K. Kwaśniewski 1982, s. 36-37]).

Zjawisko akulturacji widoczne jest szczególnie wyraźnie w przypadku migracji, zwłaszcza migracji dalekiego zasięgu. Asymilacja do nowej kultury wiąże się zazwyczaj z akulturacją. Akulturacja jest przeciwieństwem asymilacji, Izn. dostosowywanie się do nowej kultury wiąże się częstokroć z odchodzeniem od wartości i wzorów kultury rodzimej. Osłabieniu tempa procesów akulturacji sprzyja wytworzenie getta kulturowego. (A.S.)

Zob. inkulturacja. kultura, tożsamość.

Literatura:

Kwaśniewski K., 1982, Zderzenie kultur. Tożsamość a aspekty konjliktńw i tolerancji, PWN.

Warszawa

Alloccntryzm (allocentryczność), uznawanie innych za główny obiekt dążeń lub zasadniczą wartość życiową; przeciwieństwo koncentracji na sobie, na własnym ,ja”. W socjologii mówi się o postawach i orientacjach allocentiycznych, a także