DSCN1677

26 Decyzja

D

Decyzja. zob. normy społeczne

Definicja sytuacji (ang. dcjimtion oj the situation), 'sposób postrzegania i oceniania rzeczywistości społecznej przez jednostkę lub grupę, wyznaczający podejmowane działania. Termin wprowadzony do socjologii przez Williama I. Tłioniasa oraz Floriana Znanieckiego dla określenia ogołu warunków (zarówno obiektywnych, jak i subiektywnych) wpływających na wybór rodzaju działań i zachowań podmiotu. ..Każda konkretna działalność jest rozwiązaniem sytuacji" [W.l. Thomas. F. Znaniecki 1976, s. 85). Działania zależą więc od sposobu zdefiniowania przez podmiot sytuacji, w jakiej się on znajduje

W pojęciu ..definicja sytuacji" nic chodzi zatem o odpowiedź na pyianic ..co to jest sytuacja'^r'_I chociaż W I. Thomas i F. Znaniecki podają takie określenie, lecz głównie o to. w jaki sposób podmiot definiuje sytuację, w której się znalazł. Przykładowo, określone zachowanie drugiej osoby jednostka traktować może jako zachowanie wobec niej wrogie lub jako przyjazne (np. jako żart) Zależnie od interpretacji tego zachowania, a więc od przyjętej definicji sytuacji, dalsza reakcja jednostki przebiegać będzie w odmienny sposób

Jak wskazuje W I Ihomas: ..Każdy sa-mozdctcmiinowany akt zachowania poprzedzony jest zawsze stadium badania i zasta nawiania się. które nazwać możemy dclini-cją sytuacji W istocie rzeczy od definicji sytuacji zalezą nic tylko konkretne czyny stopniowo cala polityka życiowa i osobo-' wość samej jednostki kształtuje się

“™“^kich    IW I Thom*

Tworzenie definicji sytuacji dokonywać się może spontanicznie, z uwzględnieniem specyficznych cech konkretnej sytuacji postrzeganej przez podmiot, lub w wyniku wykorzystania gotowych definicji, jakich dostarcza społeczeństwo Zadanie podmiotu polega wówczas na zaklasyfikowaniu danej sytuacji do określonej kategorii. Pojęcie „definicja sytuacji" ujmowane jest zatem w dwóch znaczeniach: 1) w ujęciu podmiotowym -jako sposób interpretacji przez działający podmiot sytuacji, w której się znajduje; 2) w ujęciu kulturowym lub społecznym -jako określony przez kulturę bądź społeczeństwo sposób postrzegania i interpretacji podobnych sytuacji [K.H Woli! 1964. s. 182). Definicja sytuacji w ujęciu kulturowym staje się częścią definicji sytuacji podmiotu. Dokonuje się to w wyniku procesu socjalizacji, polegającego w tym przypadku na uczeniu się sposobów definiowania sytuacji. ..Zdefiniowana sytuacja obejmuje wspólne dane ludzkiego doświadczenia. zaobserwowane fakty obecne i przewidywane fakty przyszłe; wybór i ocena owych danych przez definiującego, obserwacja i antycypacja faktów. ich ocena jako pożądanych lub niepożądanych, są kulturowo uwarunkowane i przekazywalnc innym ludziom" [F. Znaniecki 1971, s. 428).

Podobne znaczenie do pojęcia definicji sytuacji ma termin „dynamiczne oszacowanie (dynamie assessment) wprowadzony przez Roberta M McRera Jest on jednak w' socjologii rzadziej używany Również pojęcia „znaczenie" Maxa Webera oraz ..orientacja (ortentutum) Talcotta Parsonsa wykazują zbieżność z pojęciem ..definicja x.Mnacji'' (I Parsons 1964. passim\

/nuczcnie koncepcji definicji sytuacji ^w wyjaśnianiu socjologicznym polega na vm. żc jednostka nie jest traktowana ty lko jako istota reaktywna, której zachowanie można wytłumaczyć wyłącznic pr/cz od

^{,n,c S|}5 do oddziaływań środowiska

'i ^Sd,n.'^Vt,ł warunkach obiektywnych, za c/ności od sposobu /definiowania »>*