DSCN1691

97

1,4. Naprętenia w odlewach

D - i+4M,    (1.41)

. H~ zapotrzebowanie na ciekły metal    (1.42)

4

Zasięg działania nadlewu w metodzie ze zredukowanym ciśnieniem nie zależy od rodząju nadlewu i jest funkcją modułu znaczącego odlewu, której postać zależy od jakości metalurgicznej żeliwa. W związku z tym zależność ta, podobnie jak wymagany moduł nadlewu, powinna być ustalona doświadczalnie w danej odlewni, dla żeliw tam wytapianych. Przykładowe zależności podano na rys. 1.77.

Ryaiaek 1.77. Przykładowe wykresy do ustalania zasięgu działania nadlewu przy zasilaniu żeliwa (trzy gatunki A, B, C) metodą ze zredukowanym ciśnieniem gralityzacji; żeliwa A i C odpowiadają żeliwom o skrajnych własnościach spotykanych w praktyce, żeliwo B -własnościom przeciętnym

1.4. Naprężenia w odlewach

Naprężenia w odlewach powstają w procesie produkcyjnym podczas stygnięcia zakrzepłego odlewu, na skutek hamowania swobodnego skurczu materiału towarzyszącemu obniżaniu się temperatury (zgodnie z prawem dylatacji cieplnej). Wyróżnia się dwie główne grupy przyczyn tego zjawiska; hamowanie (kurczu odlewu może nastąpić przez rdzenie lub występy formy (powstają wówczas tzw. naprężenia skurczowe) albo przez masywniejsze części odlewu, stygnące wolniej, czyli wskutek nierównomiernego rozkładu temperatury w odlewie (powstają tzw. naprężenia cieplne albo termiczne). Jeżeli w czasie stygnięcia zachodzą w materiale przemiany fazowe połączone ze zmianą objętości (np. przemiana eutektoidalna yr,-►«?,), to osiągnięcie temperatury takiej przemiany w różnym czasie przez różne części odlewu jest źródłem dodatkowych naprężeń cieplnych, zwanych naprężeniami fazowymi.