DSCN1693

42 Efekt bumerang"* >

do przyjęcia - w sposób bezrefl^ pr/eświadc/cma. ze osoba ta obdar,^ także wieloma korzystnymi cechami^

_n.i i-a. i /a osi'K' Uznanie kogoś njPT • , uznawać ją

is- ^Mik°

«*« ® ^(STp^pUiic .ej P'«-l»8Z s. .’l>^{8 30} 'L,u„ ,H-Alv»-nej) ^t,cc‘ „ornej.» tym    |_uh

m pr/fWW"^j“ _i(. _a„s,c dostępne mian jednostki, kt    Formowanie

*» ™^kon"^,c

- ^JSS?!i5S’ -i"-*

S S«He j<* w    f

wTotńym ogólne wraitme odnoszące ^ do osoby przenoszone jest na jej poszczę-

eółnecechy.    ..    .

Ufekt aureoli odnosić można także do

aspektu temporalnego formułowanych ocen Przepisanie podmiotowi określonych cech i zaliczenie go na tej podstawie do jakiejś szerszej kategorii odznacza się zazwyczaj znacznym stopniem trwałości. Uzyskanie pozytywnej opinii w początkowej fezie kontaktu interpersonalnego przenoszone jest na późniejsze relacje i w istotny sposób wpływa na ich treść oraz uzyskiwane, za ich pośrednictwem. rezultaty. Zmiana tych pierwotnych ocen w wypadku gdy są błędne lub niekorzystne dla podmiotu nie zawsze jest łatwa, może bow iem prowadzić do dy sonansu poznawczego. Efekt aureoli zbieżny jest w takim wypadku ze zjawiskiem stygmałyzacji („etykietowania") Analogiczny proces może występować w przypadku przenoszenia oceny dotyczącej jakiejś osoby z jednego środowiska do innego. Różni odbiorcy zaczynają podzielać daną opinię, przy czym istotnym czynnikiem skłaniającym do jej przyjęcia może bvć konformizm Zjawisko aureoli szczególnie wyminie w idoczne jest np. w wypadku atrakcyjności hzyczriej. I jeme badiin'.¹ empiryczne dowodzą (zob. (R. Cialdim 1994. s 159 |6||\ >. osoby obdarzone korzystnym wyglądem * jurnym s, Wittowi w odmi^y sób nie tylko przez inne jednostki lec? i .i ?e przez instytucje (szkoły, sądy. prac J,v. ców lip.). Atrakcyjny wygląd _skłania j_n||yc *

szącymi się do jej wiedzy, zasad S -uczciwości itp Tego typu reakcje po^J-ją. że osoby te postrzegane są jako b»d2l sympatyczne i kompetentne, mają vifei*^} szanse na uzyskanie korzystnego zatrS^ nia. awans itp. Odwrotny proces - ^ sywanic cech negatywnych _7iłchor w stosunku do osób mało atrakcyjnych nr,! względem wyglądu zewnętrznego. W przypadku zjawisko aureoli stwarza stce dodatkowe trudności do przezwycięż, nia. Występować tu może zjawisko spełniających się przepowiedni

Efekt aureoli występować może tak2_C w badaniach socjologicznych (zob (KD Bailey 1978]). W wypadku stosowania obserwacji pojaw ia się niebezpieczeństwo popełnienia przez badacza tego typu dćfomu. ej i poznawczej. Dlatego proces obserwacji wymaga - o ile to możliwe weryfikacji lub kontroli przez innego badacza. Uznaje się że zjawisko aureoli zakorzenione jest w funkcjonujących stereotypach. Zjawisko aureoh wy stępować może także w trakcie przeprowadzania wywiadu społecznego. (A S.)

/oh dew iacja, konformizm, samospełnuiacc> -przepowiednie.

Literatura:

Bailey K.D.. 1978. Sfethods ofSocial Research.

Erce Press. New York. London Cialdini R., 1994. Uwieranie wftływu na !uś‘ Teoria i praktyka. Gdańskie Wyd. Psychologiczne, Gdańsk

Mika S.. 1982. Psychologia społeczna. 1’^^-Warszawa.

Efekt bumerangowy, rezultat działań społecznych przeciwny do zamierzone?⁰ Dotyczy to zwłaszcza wszelkich dział*¹ modernizacyjnych i reformatorskich podejmowanych w obrębie organizacji lub w łi makrospołeczncj. Robert K Metton i H**‘ ł" Lazarsfeld wskazują na częste występu "^an'^c efektu bumerangowego w propag*^{1 t /,c} ludzie reagują na pewne komunik-"' ^{w s}P°^s^b przeciwny do intencji ich ^auUV