DSCN1699

48 Energetyczna teoria kultury L White’a

Energetyczna teoria kultury L. Wlii-te’a. zob. zasada ekonomii wysiłku.

Enkulturacja, zob. inkulturacja.

Enwironmentalizm (ang. environment — środowisko), rodzaj wyjaśniania działań społecznych uw-zględniający wyłącznie oddziaływania środowiska i wpływy otoczenia społecznego na działający podmiot. (A.S.)

Epidemia makiawelizmu, zob- makia-wclizm jako syndrom zachowań.

Epifenomcn (gr. epi — przy, na; pha-inómenon — zjawisko), zjawisko pochodne, wtórne; współwystępuje ono ze zjawiskiem podstawowym, lecz nie wywiera na nie żadnego wpływu. Na przykład ustalona w wyniku badań opinii hierarchia prestiżu zawodów- uznawana jest niekiedy za epifenomen realnego szacunku wobec danego zawodu, co znajduje zasadniczy wyraz w zespole norm prawnych, organizacyjnych, obyczajowych itp. (zob. [S. Kozyr-Kowalski 1979, s. 177 i n.J). (A.S.)

Literatura:

Kozyr-Kowalski S.. 1979, Klasy i stany. Max Weber a współczesne teorie stratyfikacji społecznej, PWN. Warszawa.

Eąuilibrium, zob. funkcjonał izm.

Eskalacja konfliktu, zob. konflikt społeczny.

Estymacja, wnioskowanie o cechach (parametrach) całej zbiorowości na podstawie danych cząstkowych, np. odnoszących się do próby. Wyróżnia się estymację punktową i przedziałową. W pierwszym przypadku wynikiem estymacji jest pewna liczba, odnosząca się do zbiorowości. W drugim przypadku szacowany jest przedział, w obrębie którego mieści się dany parametr. Przedział ten określa się zwykle jako przedział ufności. Estymacja oznacza szacowanie wartości jakiejś już istniejącej wielkości i dlatego winna być odróżniana od prognozowania (predykcji), które odnosi się do

przewidywanych, przyszłych stanów wartości. (A.S.)

Ethos (etos), „styl życia jakiejś spoko, ności, ogólna (...) orientacja jakiejś kult^ przyjęta przez nią hierarchia wartości ląg formułowana explicite, bądź dająca się czytać z ludzkich zachowań” [M. Ossowsfe 1986, s. 5]. Alfred L. Kroeber [1989, s. 3fci przez ethos rozumie odrębność kultunr*ą, która konstytuuje cywilizacje. Jest to wyrą-żony obiektywnie system wartości subiektywnych. który to system nazywany byus nie tylko „ethosem”, lecz także „duchem’ „ideologią”, „wzorem podstawowym" lab „superstylem”. William Graham Sumer [1995, s. 70] przez ethos, albo charakter grupowy, rozumie ogół cech charakterystycznych, dzięki którym grupa zyskuje indywidualność i wyodrębnia się spośród innych grup. Ethos stanowi przeciwieństwo kosmopolityzmu — indywidualizuje grupy i izoluje je od siebie. Niekiedy ulega degeneracji, co może prowadzić do patriotycznej pychy i szowinizmu [ibidem, s. 73].

Pojęcie ethosu odnoszone jest coraz częściej nie tylko do kultury i całych społeczeństw, lecz również do mniejszych zbiorowości. Przykładowo, mówi się o ethosie pracy różnych środowisk zawodowych (np ethos lekarza, ethos inżyniera, ethos robotnika). W ujęciu tym podkreśla się wagę przestrzegania norm zawodowych i społecznych wiążących się z wykonywaniem danej profesji, a także akcentuje swoiste posłannictwo przypisywane osobom wykonującym w sposób właściwy dany zawód Analogiczna sytuacja dotyczy warstwy inteligencji. W ramach tradycyjnego ethosu przypisywano jej (lub przypisywała sobie sama) m.in. misję duchowego przewodnictwa narodowi oraz odpowiedzialność za jego losy. Odnowa moralnych podstaw życia społecznego i politycznego widoczna była w ethosie ruchu społecznego wiążącego się z powstaniem w 1980 r. NSZZ „Solidarność". W studiach nad genezą tego ruchu społecznego wskazuje się m.in. na zna-