DSCN1712

M mac m&mo jako sposób zdobywania mł»\vh zwolenników danej »dcv>|₀gj. , _lk i do obrony przed utratą pozyska,ivcłi ń, wyznawców TakZc badania nad róZmL.

^osobowo*^c* społecznej wykazuj, przydatność w wyjaśnianiu skuteczności oddziaływań prupagamlossych Szczególnie skonstruowany przez Tln-odora Adomo (i współpracowników) model osobowości autorytarnej powala na zrozumienie pom_r-cu udzielanego przez, szerokie kręgi społeczne różnym ideologiom totalitarnym (A S )

Aib efekt bumerangowy, efekt uodpornienia, klasy społeczne. porządek spoleezm, s>stan ideologiczny, wartość

literatura

Czarnowski S„ 1982. »>/y> _fwi _tfKj,V,_virr. mv6. KiW. Warszawa.

Mannheim K. 1992, tdeologu i utopia, Wvd Test. lublin

Ossowski S.. 1986. O xtrvklurrt tpo/eanei PWN. Warszawa

Ideologiczny model postawy, wzorcowy przykład słusznego myślenia o sytuacji, której dotyczy [I Znaniecki 1971. s. 465).

Definicje sytuacji formułowane przez jednostki w związku z konkretnymi czynnościami rnoZna. według Floriana Znanieckiego, nazwać „postawami realistycznymi”, natomiast definicje ujawniane tylko w wypowiedziach słownych to „postawy idea-cyjne”. O ile postawy realistyczne mogą być badane tylko w związku z działaniem.

0    tyle postawy wJcacyjnc mogą być badane sanvc w sobie, gdyż nie dotyczą bezpośrednio czynności, lecz myślenia o czynnościach są ideami, które mogą być doświadczane, nawet gdyby nic miały ^b>* zastosowane w praktyce (można definiować sytuacje nic d/ialając)

Doniosłe znaczenie dla zrozumiem.! istoty działania oraz zmiany kulturow e i

1    społecznej mają tzw definicje zastępcze, ij werbalne definicje sytuacji kreowane przez autorów (polityków, koneserów, wychowawców Ud ), zawierające wzory wątłości i nomu postępowania w okic'loro<" sytuacjach Wyrażone w ten sposób w,uto-ldiogin(łan 61

Ps^?'s«są*hcAb^,v^tlbJtr'*' '*^ktcp,ov'-*^nc Przez

SŁByr-*—

literatura

swo!S^,grUn? ^(S* ^ldK* "

■ •    pisze), orientacja teorc-

tyczrai-mctodoI^K-zai uznająca mdywidu-alny i niepowtarzalny charakter wszelkich zjawiNk społeczno-kulturowych i postulująca taki spo>ob uprawiania bunumstyki. któ-ty tę okoliczność będzie uwzględniał Idio-grafizni jest stanowiskiem przeciwstawnym nomotetyzniowi Autorem ro/rózmema nauk nomotetycznych oraz idiograftczmcłt jest Wilhelm Winde!K*nd <1894 r).

Idiogrifizm rozumiany może być na tr/y sposoby: I) w znaczeniu n.utko/juw-c/ym. jako praktyka badawcza przedstawicieli nauk społecznych. 2) jako program badawczy (co i jak należy badać). 3) jako stanowisko ontołogiczne (zob (ZJ. Czarnecki 1987. s 216))

Charakterystyczna dla nomotetyzmu dążność do uogólniania widoczna jest nawet w slVi.v l*tzed>tawiciefe idiógra-ti/mu wskazują. Ze terminy, takie jak; kon-llikt, rewolucja, rodzina, grupa społeczna itd. w każdym konkretnym przypadku oznaczają co innego. Obserwowane regularności t powtarzalność zjawisk są w znacznym stopniu wytworem poznającego podmiotu Akcentowanie tego. co indywidualne, nic-piiwt.it/jlne w sferze zjawisk społecznych powoduje, ze wyjaśnianie w ąjęćiu idiognt-ficznym Sprowadza się głównie do opisu poszczególnych zjawisk, procesów itd Nawet icśli zgodzić sur r ktytyką podejścia notnotetyczncgo pt/edstawtaną przez .dio-i nili/iił. to icdtuk trudno zadowolić się ‘nrogramcm pozytywnym”, redukującym wy jaśnianie do desknpcjt Cechą id.ognili-znui jest absolutyzowanie niepowtarzalno-

j swoistości zjawisk społccino-kulnuo-