DSCN1721

70 Integracja

przejaw instytucjonalizacji konfliktu w skali makrospołecznej. System demokratyczny w wielu przypadkach umożliwia wyeliminowanie walki z użyciem przemocy jako kryterium rozstrzygania sporów zbiorowych. (A.S.)

Zob. instytucja, konflikt spolcc/ny, korporaty-wizm. porządek społeczny.

Literatura:

Skąpska G„ 1991, Prawo a dynamika społecznych przemian. UJ, Kraków.

Siaboń A.. 1995. Konflikt społeczny i negocjacje, AE w Krakowie, Kraków.

Zbiorowe stosunki pracy w procesie przemian, 1995, pod red. H. Moerela. IFiS PAN. Warszawa.

Integracja, zob. amalgamacja, spójność grupy, więź społeczna.

Integracyjne teorie, zob. funkcjonał izm.

Inteligencja, zob. ethos.

Interakcja, wzajemne oddziaływanie jednostek na siebie. Podstawowe pojęcie mikrosocjologii. Niektórzy autorzy (zwłaszcza amerykańscy) całą socjologię definiują jako naukę o interakcjach, uznając je za podstawowy przedmiot badawczy tej dyscypliny. Badaniem interakcji zajmuje się głównie tzw. socjologia życia codziennego, a w jej obrębie interakcjonizm symboliczny, etnometodologia, teoria dramaturgiczna.

Interakcja jest procesem komunikowania, w wyniku którego jednostki nawzajem modyfikują swoje działania. Komunikacja ta ma charakter werbalny oraz (lub) niewerbalny - gesty, mimika, ruchy ciała, wygląd zewnętrzny itp. Nieodłącznym składnikiem procesu interakcji jest definiowanie sytuacji oraz interpretowanie zachowań partnera. Każda ze stron interakcji przyjmuje pewne założenia na temat partnera (np. kim jest, do czego zmierza), które w trakcie przebiegu interakcji mogą okazać się błędne i mogą wymagać modyfikacji. Ponadto jednostka stara się antycypować przebieg interakcji, a zwłaszcza przewidywać reakcje partnera na własne zachowania.

Przewidywania te w znacznym _Stopi). zwrotnie określają przebieg realizowana działania. (A.S.)

Zob. definicja sytuacji, interakcjonizm symbn. liczny, socjologia życia codziennego. sosną społeczny.

Interakcje zwrotne, zob. porządek m łeczny.

Interakcjonizm symboliczny, kierunek socjologiczny zajmujący się badaniem inter-akcji dokonujących się przy użyciu symboli i gestów znaczących. Kierunek ten nawą. żuje do dorobku pragmatyzmu, fenomenologii (zwłaszcza socjologicznych koncepcji Alfreda Schutza), teorii George’a H. Meada oraz socjologii humanistycznej William-I. Thomasa i Floriana Znanieckiego. \V ujęciu tym podkreśla się, że działanie podmiotowe (w tym interakcja) nie jest tylko reakcją na oddziaływania ze strony otoczenia społecznego, lecz jest ciągłym procesem interpretowania tych oddziaływań. Interpretowanie to przybiera postać definicji sytuacji. Jednostka przypisuje znaczenie działaniom innych osób oraz różnym elementom sytuacji.

Interakcjonizm symboliczny poprzez badanie interakcji zmierza do wykrycia reguł, które ludzie stosują - lecz sobie ich nie uświadamiają — w trakcie codziennych kontaktów z innymi osobami (z tego względu ten nurt badawczy określa się także jako „socjologię życia codziennego”). Jedną z takich reguł jest przeciwdziałanie zerwaniu interakcji, niedopuszczanie do pojawienia się przerw, zakłóceń itp. Przykładem stosowania reguł zapobiegających zerwaniu interakcji jest tzw. pozorowane ustępstwo. Jednostka, nie zgadzając się z czy jąś opinią nie chce wyrazić swego odmiennego zdania wprost, gdyż rozmówca może poczuć się urażony lub ukształtować sobie o niej nieprzychylną opinię (a tego chciałaby ta osoba uniknąć). W takich sytuacjach stosuje są zwroty typu „tak, ale...”, „zgadzam się. lecz...”. Wyodrębniono następujące fonro pozorowanego ustępstwa: asekuracja („nie