DSCN1720

Instytucjonalizacja konfliktu 69

Hałas E., 1992, Konwersja. Perspektywa socjologiczna. Nortoertinum, Lublin.

Kosowski M.. 1985, Ludzie w sytuacjach pokusy i upokorzenia. Wiedza Powszechna. Warszawa.

Wanluła 1 i., 1982, Kara pozbawienia wotnoict -w praktyce i w ocenie społecznej. AE w Krakowie, Kraków.

Instytucjonalizacja, zob. instytucja, instytucjonalizacja konfliktu, problemy społeczne.

Instytucjonalizacja konfliktu, jedna z metod regulacji i rozwiązywania konfliktów społecznych. Polega ona na utworzeniu stałych przedstawicielstw stron konfliktu, które na drodze negocjacji dążą do uzgodnienia sprzecznych interesów, rozładowywania powstałych napięć, przeciwdziałania nieporozumieniom itp. Przykładem konfliktu zinstytucjonalizowanego jest spór związku zawodowego z pracodawcą lub debata parlamentarna.

Instytucjonalizacja konfliktu polega na tym, że tworzy się ciała przedstawicielskie (instytucje), których zadaniem jest obrona interesów określonej zbiorowości społecznej lub realizacja programu ruchu społecznego; można więc przyjąć, że pewien poziom zorganizowania stron jest warunkiem instytucjonalizacji konfliktu. Instytucjonalizacja oznacza przyjęcie stałych reguł postępowania w przypadku zajścia konfliktu — przewiduje się odpowiednie procedury postępowania, w tym także informowania drugiej strony o podejmowanych działaniach, dające drugiej stronie możliwość zmiany przyjętego wcześniej stanowiska. Szczególnie wyraźnie jest to widoczne w przypadku takiej formy konfliktu społecznego jak strajk. Aby do niego mogło dojść, winny zostać spełnione przewidziane prawem warunki - np. podjęcie rokowań z drugą stroną, wszczęcie sporu zbiorowego, przeprowadzenie referendum wśród załogi, skierowanie sporu do komisji arbitrażowej. Dopiero po wyczerpaniu negocjacyjnej drogi rozwiązania sporu dopuszcza się możliwość strajku. Jeśli ustanowione regulacje nie są

przestrzegane, to strajk uznawany jest za nielegalny („dziki”). Jest on szczególnie destrukcyjny, gdyż wiąże się nie tylko z uciążliwościami wywołanymi przez nagłe wstrzymanie się od pracy jakiejś kategorii zawodowej, lecz dodatkowo podważa ustanowione wcześniej zasady postępowania, nie pozwala na zminimalizowanie jego szkodliwości. Przyjęte procedury postępowania dotyczące ogłoszenia strajku cechują się pewną przewlekłością, z tego powodu w nagłych sytuacjach mogą być czynione starania o ich ominięcie. W takich przypadkach znacznie są zredukowane konstruktywne funkcje pełnione przez konflikty. Dziki strajk świadczyć może o wysokim stopniu zdeterminowania załóg wstrzymujących się od pracy, o silnych emocjach i wzburzeniu jakimś zdarzeniem lub także o dużej podatności osób strajkujących na demagogię. Powstanie strajku dzikiego oznacza również, że wyłonione przedstawicielstwo nic jest w stanie kontrolować zachowań załóg, któtych interesy reprezentuje.

Zinstytucjonalizowanie konfliktu stanowi jedną z form zakończenia otwartego konfliktu. Nie oznacza ono wyeliminowania tego zjawiska z życia społecznego, lecz jedynie jego regulację. Nie musi także prowadzić do ograniczenia liczby konfliktów, przeciwnie, może przyczyniać się do ich wzrostu. Dzieje się tak w sytuacji, gdy liderzy dążą do eskalacji konfliktu wbrew stanowisku większości członków danej zbiorowości.

Instytucjonalizację konfliktu uznać należy za swoisty „wentyl bezpieczeństwa" przeciwdziałający kumulowaniu się różnego typu napięć społecznych. Wielość konfliktów występujących na różnych poziomach życia społecznego sprzyjać może -jak wykazał Lewis A. Coser - trwałości policentrycznego typu porządku społecznego. Dopuszczając możliwość ciągłego wprowadzania zmian, przeciwdziała się tym samym nadmiernej petryfikacji systemu społecznego. Kierowanie się w sferze politycznej zasadami demokracji uznać można za