DSCN1736

84 Konflikt ról

Literatura:

Berger P.L.. Luckmann T„ 1983. Społeczne tworzenie rzeczywistości. PIW. Warszawa.

Cooley C.H.. 1992, Wybór pism [w:| J. Mucha.

Coołey, Wiedza Powszechna. Warszawa. Kozielecki J.. 1980, Koncepcje psychologiczne człowieka. PIW. Warszawa.

Kozielecki J.. 1987, Koncepcja transgresyjna człowieka. Analiza psychologiczna, PWN. Warszawa.

l.inton R.. 1975, Kulturowe podstawy osobowości. PWN. Warszawa.

Machiavelli N„ 1987. Ksiątę, PIW. Warszawa. Mannheim K_. 1974. Człowiek i społeczeństwo Vi» dobie przebudowy, PWN, Warszawa.

Marcusc H., 1991, Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego, PWN, Warszawa. Mcad G.H., 1975, Umysł, osobowość i społeczeństwo, PWN. Warszawa.

Ossowski S., 1967. Dzieła, t. 3: Z zagadnień psychologii społecznej, PWN, Warszawa. Parsons T., 1964. The Social System, Free Press, Glcncoe.

Ricsman D., Glazcr N., Denney R„ 1971. Samotny tłum, PWN, Warszawa.

Schclcr M., 1987, Pisma z antropologii filozoficznej i teorii wiedzy, PWN. Warszawa.

Wrong D.H.. 1984, Prze socjalizowana koncepcja człowieka w socjologii współczesnej [w:] Kryzys i schizma. A ntysejentystyczne tendencje w socjologii współczesnej, Ł 1. PIW, Warszawa.

Znaniecki F., 1974, Ludzie teraśniejsi a cywilizacja przyszłości, PWN. Warszawa.

Konflikt ról, zob. rola społeczna.

Konflikt społeczny, proces wzajemnego oddziaływania na siebie podmiotów, w którym występuje świadomość faktycznej lub wyimaginowanej niezgodności celów i interesów, zmierzający do wymuszenia zmiany podjętych lub zamierzonych działań drugiej strony oraz (lub) do Zaszkodzenia przeciwnikowi.

Na podstawie przedstawionej definicji mo2na wskazać następujące cechy tego zjawiska: 1) konflikt jest działaniem społecznym — tzn. Ze międzypodmiotowe animozje, niechęci czy uprzedzenia nie są jeszcze konfliktem; 2) warunkiem konieczny,, buchu konfliktu jest pojawienie sif!^ domości konfliktu - obiektywnie isf,^ sprzeczności interesów nie muszą pS? dzić do zajścia tego zjawiska; 3) cele biorących udział w konflikcie mogą ^ takie same lub rozbieżne (schizma). " Druga z wyróżnionych cech wsW. na niektóre czynniki warunkujące ząj^ konfliktu. Czynniki obiektywne (sprzeca* bądź niezgodne interesy i cele między poj. miotami) tworzą tzw. sytuację konfliktowy Występowanie sytuacji konfliktowej gje musi jeszcze prowadzić do wybuchu kj*. fliktów. Znane są liczne sytuacje, gdy po. mimo obiektywnej sprzeczności interesent konflikty nie wybuchają. Sytuacja konflit towa może łatwo przekształcić się w otwarty konflikt, gdy istniejące sprzeczności zostaną dostrzeżone. Równocześnie dosyć częste są przypadki odwrotne — konflikty wybuchają, chociaż nie występują źa&e sprzeczności interesów. Konflikty te określi się jako irracjonalne — wytworzona zosiah świadomość konfliktu, mimo braku obiektywnych podstaw do działań zorientowanych przeciwko drugiej stronie.

Poszukując obiektywnych czynników warunkujących zajście konfliktu społecznego, często wskazuje się na ograniczoność dóbr jako jeden z czynników określających sytuację konfliktową. Do konfliktu dochodzi dlatego, że pewne dobra (rzadkie zasoby, pozycje) mogą być dostępne tylko dla niektórych jednostek lub grup. Wśród tych rzadkich dóbr szczególne znaczenie ma władza. Walka o władzę może być głównym przedmiotem konfliktu, a równocześnie — jak się podkreśla — każdy konflikt niezależnie od jego przedmiotu jest konfliktem o władzę (lub może być w ten sposób interpretowany). Według stanowiska Michela Crozicra i Ralfa Dahrendorfa stosunek władzy jest elementem, a nawet przedmiotem każdego konfliktu.

Innym czynnikiem warunkującym zajście konfliktu jest powstanie poczucia