DSCN1804

52 Przedsiębiorczość

Zachowanie człowieka w organizacji, 1983, pod red. W.F.. Scott« jr . L.L. Cummingsn, PWN, Warszawa.

Przedsiębiorczość, „działalność gospodarcza charakteryzująca się innowacyjnością i kreowaniem wartości dodanej {Kultura.. 1994. s. 16]. W rozważaniach nad przedsiębiorczością i jej wzorami należy wyjść od stwierdzenia, że głównym kanonem gospodarki rynkowej obejmującej podmioty gospodarcze o prywatnej formie własności jest rozwój poprzez konkurencję. L.H. Haber podkreśla. Ze dwa najważniejsze wyznaczniki pozycji podmiotu gospodarczego, tj. ekonomiczny (stopa zysku i jej maksymalizacja) oraz socjologiczny (innowacyjność pracodawcy i kadry menedżerskiej w zakresie zaspokajania potrzeb społecznych) wzajemnie interferują, tzn. „zysk i jego maksymalizacja zawsze będą koherentne w stosunku do innowacyjności i przedsiębiorczości właściciela podmiotu gospodarczego” [L.H. Haber 1995, s. 69-90]. Na współzależność tę zwrócili już uwagę przedstawiciele ekonomicznej i społecznej myśli liberalnej z przełomu XVIII i XIX w. - A. Smith i J.B. Say. J.B. Say określa przedsiębiorczość jako możliwość przenoszenia zasobów ekonomicznych z obszarów niższej na obszar wyższej wydajności i wyższego zysku [P.F. Drucker 1992, %. 30].

L.H. Haber [1995] wyróżnia i omawia cztery reprezentatywne wzory przedsiębiorczości kształtującej się gospodarki rynkowej: I) przedsiębiorczość żywiołową, 2) przedsiębiorczość ewolucyjną, 3) przedsiębiorczość etyczną oraz 4) przedsiębiorczość systemową. Każdy z wymienionych wzorów może występować, jak pisze autor, zarówno samoistnie jak i przemiennie z innymi wzorami, a także może wystąpić ich wielość niezależnie od położenia geograficznego czy panującej formy ustrojowej danego państwa, pomijając państwa totalitarne o scentralizowanej gospodarce. Przedsiębiorczość żywiołowa polega na wysoce ryzykownych działaniach i dążeniu do szybkiego sukcesu - zysku /a wsy^ cenę. Niewielkie grupy lub jednostki pojj szając się w sytuacjach wynikłych z lu^ towania się nowego ładu ekonomiczne*, politycznego i społecznego, działają c2f_U‘ na pograniczu prawa, wykorzystują u. w przepisach, niejasności interpretują _n, własną korzyść. Akumulacja kapitału doferj nujc się poprzez hazard, oszustwa, konin, cję, tworzenie firm-atrap znikających. gA przychodzi do wywiązywania się ze wiązań wobec naiwnych. Rozbudowanajes „czarna" i „szara” strefa. Według założeń przedsiębiorczości ewolucyjnej, wynikających z koncepcji .American Drom"' przedsiębiorcą może stać się każdy n* cownik po przejściu kolejnych szczebli fe riery jako pracownik najemny. Ten wz» przedsiębiorczości charakteryzuje się »*. loctapowością — osiąganiem coraz wyaa-go stopnia profesjonalizmu, co spotyka tą z powszechną społeczną aprobatą, jako ua» ny model kariery przez członków kies hś warstw średnich. Przedsiębiorczość etyczna opiera się na wartościach s>*- : mu religijnego czy też kulturowego, wnoś I ciach zintcmalizowanych i realizowana w działaniach gospodarczych, a także w codziennym zachowaniu, przez przedsiębiorców i kadrę kierowniczą. W myśl koncept Maxa Webera np. ideologia pracy, awk jako powołania i całej działalności przedsiębiorczej jest pochodną wartości rtbp protestanckiej. Człowiek, aby przekonać siczy jest predysponowany przez Boga * zbawienia, czy też nie, dokonuje prakbtr-nej próby poprzez pracę wytwórczą p* dukcyjną, kupiecką czy inną. Powoda** dowodzi bożego błogosławieństwa, nicp^5-wodzenie — braku łaski. Działania pnedsr biorcze charakteryzują się wówczas ** cechami, jak pracowitość, uczciwość i**¹ za we wszelkiej konsumpcji (M.

1994]. Przedsiębiorczość mowa istnieje w systemie rozwi ntęt spodarki rynkowej, w której pn**®" działań przedsiębiorczych jest p<0**T Opracowywane są programy uwąh"*