DSC63

2.    Czy jest wyrażony prosto, jasno i oszczędnie?

3.    Czy treść celu ogólnego odpowiada zdolnościom i poprzednim doświadczeniom klasy?

4.    Czy z celu tego da się w sposób naturalny wywieść odpowiednią liczbę celów lekcyjnych?

5.    Czy jest osiągalny przy dostępnym sprzęcie i czasie?

DWA RODZAJE CELÓW: (1) OPERACYJNE I (2) NIE-OPERACYJNE

Ustaliliśmy, że cele szczegółowe wyrażają intencje edukacyjne w sposób dużo konkretniejszy i bardziej precyzyjny niż cele ogólne. Te ostatnie służą wskazaniu ogólnych kierunków i zamysłów działań edukacyjnych i — w porównaniu z celami szczegółowymi — brakuje im konkretności. Mają więc niewielką wartość bezpośrednią dla nauczyciela planującego konkretną lekcję lub jednostkę metodyczną, gdyż nie mogą wypełnić jego decyzji treścią, strategiami nauczania i sposobem oceniania. Aby zaspokoić te potrzeby, nauczyciel musi użyć celów szczegółowych poszczególnych lekcji (Wheeler¹⁷ określa je jako „cele bezpośrednie”). Przykłady celów szczegółowych podano w ramce 13, zaś w ramce 14 wiersz Hardy’ego, do którego się odnoszą.

Jeśli przyjrzą się państwo pięciu przykładom celów szczegółowych, podanych w naszym terminologicznym omówieniu celów ogólnych i szczegółowych, zauważycie, że numery (4) i (5) różnią się od numerów (1), (2) i (3) tym, iż odnoszą się do jawnie postrzeganych, a wobec tego potencjalnie wymiernych zachowań uczniów, do których pragnie doprowadzić nauczyciel (uczniowie zakreślą dziesięć zdań, uczniowie wymienią i nazwą sześć figur stylistycznych). Są to przykłady celów operacyjnych i jako takie określają jawne osiągnięcia ucznia. Przykłady (1), (2) i (3) natomiast odnoszą się do jakości mniej uchwytnych i — pozostawiając otwartym rezultat końcowy — nie wyrażają wprost wyników operacyjnych (zapoznać klasę z, powtórka, pogłębić zrozumienie). Można je nazwać celami nie-ope-racyjnymi, gdyż nie określają konkretnego zachowania końcowego w sposób, który umożliwiłby nauczycielowi ocenienie, czyjego cele zostały osiągnięte.