DSC"6

140 Rozdział 9

Epistsua dominująca (12:3:1)

Epistaza dominująca polega na tym. że allel dominujący w jednym loeus maskuje efekt genu w innym loeus, np. dziedziczenie barwy owoców u dyni lub barwy upierzenia u kurcząt. Biała barwa owoców dyni uwarunkowana jest genem dominującym (JF), za żółtą barwę odpowiedzialny jest allel dominujący (G), a za zieloną recesywny (g). Gen W jest epistatyczny w stosunku do genu barwy G. Osobniki zawierające gen W, zarówno te, które mają dominujący alei G, jak i te z recesywnymi allelami gg są białe.

Barwa owoców ujawni się tylko w obecności alleli ww, allel W jest inhibitorem genu G. Krzyżując linie czyste dyni o białych owocach (WWGG) z dynią o owocach zielonych (wwgg), w pokoleniu F, otrzymamy wszystkie rośliny o owocach białych WwGg. W pokoleniu F₂ otrzymamy stosunek fenotypowy 12:3:1.

P:	Irnuu białe owoce	X
f,-		WwGg białe
fr	WwCc	X

wwgg

zielone owoce WwCc

	WG	Wg	wG	wg
WG	WWGG	WWGg	WwGG	WwGg
Wg	WWGg	WWgg	WwGg	Wwgg
wG	WwGG	WwGg	wwGG	wwGg
wy	WwGg	Wwgg	wwGg	wwgg

Mechanizm powstawania barwy owoców u dyni: a) droga powstawania białego zabarwienia owocu

bitfy

barwnik

gon W 1		gen G lub g 1
▼ inhibitor	enzym G lub jego brak
	brak zielonego barwnika	1	brak żółtego barwnika
V

owoc blaty

Genetyka klasyczna (mendlowska)

b) droga powstawania żółtego zabarwienia owocu

gen w    gen G

i    i _n

brak inhibitora    enzym G

biały	4	zielony	i	żółty
barwnik		barwnik		barwnik

c) droga powstawania zielonego zabarwienia owocu

gen w

ł

brak inhibitora

biały	4	zielony
barwnik		barwnik

AABB x aabb

P:

F,:

AaBb sercowate AaBb x AaBb

f ’ i

A_B_ aabb

A_bb

aaB

,\

141

geng

i

niefunkcjonalny enzym

owoc zielony

Podwójna epistaza dominująca (15:1)

W tym rodzaju epistazy wystarczy tylko jeden dominujący allel jednego z dwu współdziałających genów, aby ujawnił się fenotyp dominujący, np. kolor ziarniaków pszenicy lub kształt owoców tasznika pospolitego. Gdy skrzyżowano linie czyste tej rośliny o owocach sercowatych (AABB) z roślinami o owocach podłużnych (aabb) w pokoleniu F_x otrzymano zmieniony stosunek fcnotypowy.

Biochemiczne podłoże tego typu epistazy nie jest jeszcze znane.