7 (565)

Rozdział, 9

zwłaszcza badań eksperymentalnych, polega na tym, że często mierzy: tylko bezpośrednie, doraźne efekty „kontaktu" z określonym pr medialnym oraz że nie uwzględnia się równoczesnego oddziały\ odbiorcę innych przekazów, bezpośrednich lub pochodzących z mediów, a także szerszego kontekstu społecznego, kulturowego i nego. Od lat 80. ubiegłego wieku - w dużej mierze pod wpływem badań z zakresu poznawczej psychologii społecznej - uwagę badaczy a city koncepcje konstruktywizmu społecznego. Media, a zwłaszcza zaczęto traktować nie tylko jako źródło rozrywki i informacji, lecz wszystkim jako źródła znaczeń (Gerbner i in. 1982; 1986; 19941. zawartości mediów wykazują, że jest ona - mimo olbrzymiej liczby i j różnorodności mediów - dość homogeniczna. Świat pokazywany w wykracza poza nasze bezpośrednie doświadczenia, ale odbiorca jakiś ogólny jego obraz, który ma sens. Zwłaszcza można to o nadawców telewizyjnych, którzy prezentując wprawdzie wszystkie i i mniej ważne sposoby myślenia o świecie. tworzą z nich jeden, glówłjfi (mainstream). Telewizja amplifikuje istniejące poglądy, tworzy jaką^| sztuczną syntezę. Owa syntetyczna wizja świata i ludzi jest źródłem wiedzy o świecie dla tych widzów, którzy spędzają dużo i bezkrytycznym czy bezrefleksyjnym oglądaniu telewizji (czyli tak. heavy television yiewerś). W ten sposób następuje upodobnienie i widzów do sztucznego świata wykreowanego przez telewizję. Owo i nianie jest tym silniejsze, im więcej czasu spędza się przy telewiz korzysta się z innych źródeł informacji. Działa tu mechanizm swoistego „zasiewania" sztucznego świata czy telewizyjnego konsT wizji świata. Owa sztuczność wypływa z selektywnego pokazy ków świata w sposób realistyczny. Efektem kultywacji mogą być cenią ilościowe dotyczące proporcji czy częstości występowania zjawiska społecznego (set-size juclgements) lub prawdopodobieństw^] wienia się jakiegoś zdarzenia w danym okresie (Gerbner i in. 1956K zano, że w USA osoby oglądające telewizję codziennie przez wi cztery godziny przeceniają częstość przestępstw z użyciem przemocy 1 I999: Gerbner i in. 1980) oraz częstość występowania przemocy a także powszechność prostytucji i narkomanii, konfliktów i zbrodni w rodzinie, proporcję lekarzy i prawników w sr wyolbrzymiają również liczbę osób bogatych.

Innym efektem jest kreowanie określonych przekonań o cł ciowym. dotyczących świata społecznego, instytucji, polityki. Wj wcześniej wizja ponurego świata jest tutaj często wymieniana tSj 1990; Uslaner 1998; Shrum 1999; Klebaniuk 2002). Przykł wykreowanego przez polskie media przekonania jest opinia nart wszechności korupcji i oszustw. Nie ma empirycznych dowodów i przedstawianej w mediach tezy o szczególnym zagrożeniu tym

312