EVA MVA

je usytuowany wskaźnik podstawowy, który zostaje rozłożony na szereg wska* mków cząstkowych. W hierarchicznej budowie piramidy można wyróżnić kin stopni podziału. W zależności od systemu wskaźników istnieje pomiędzy wskjS! mkami zw iązek liczbowy lub merytoryczny. W pierwszym przypadku poszcz®. gólne wskaźniki są ściśle powiązane pomiędzy sobą matematycznie. Wskaźnj. ki syntetyczne stanow ią iloczyn, iloraz lub sumę algebraiczną wskaźników kowych. W drugim przypadku w skaźniki cząstkowe stanów ią merytoryczne ofej*] śnienie w skaźnika nadrzędnego.

Piramida wskaźników umożliwia ustalenie stopnia oddziaływania każdego z czy nników na poziom w skaźnika podstaw owego, a w ięc pozwala na pogłę. hienie wiedzy odnośnie do kształtowania się zjaw isk ekonomicznych będących przedmiotem oceny. Umożliwia więc identyfikację zagrożeń i wykrycie słabych punktów w' działalności przedsiębiorstwa. Analiza piramidalna jest narzędziem kontroli i planowania działalności gospodarczej.

W literaturze ekonomicznej najczęściej stosow aną piramidą wskaźników jest model Du Ponta. Pochodzi od nazwy znanej amerykańskiej firmy, której kierownictwo go opracow ało i po raz pierw szy zastosowało. W podstawowym wariancie piramidy Du Ponta jako punkt wyjścia przyjmuje się w skaźnik rentow ności kapitału własnego. Sposób analizy tego w skaźnika prezentuje schemat 3.

Schemat 3. Rentowność kapitału własnego

Analiza ta umożliwia ustalenie, w jaki sposób rentowność sprzedaży, rotacja ak-^vó'V oraz stopień zadłużenia firmy wpływa na rentowność kapitału własnego.

2 analizy tej wynika, że niższą rentowność sprzedaży można pokryć więk-rotacją majątku. Z kolei przedsiębiorstw a o wysokiej rentow ności sprzedaży ,nogą pogorszyć rentowność kapitału własnego w wyniku zmniejszenia efektywności wykorzystania majątku. Poprawę ROE uzyskać więc można w wyniku odpowiednich decyzji ..mały obrót duży zysk** lub „duży obrót mały zysk”. Ponadto należy zwrócić uwagę na odpow iednią strukturę kapitałów.

Model Du Ponta może być wykorzystany zarówno w analizach ex post. jak też * analizach ex antę, w podejmowaniu decyzji finansowych.

9. Nowe trendy w ocenie rentowności

Stosow ane dotychczas w praktyce wskaźniki rentow ności są niewystarczającym narzędziem oceny gospodarowania z punktu widzenia wartości przedsiębiorstwa i korzyści akcjonariuszy z tego względu, że nie uwzględniają one kosztów zaangaźow anego kapitału całkowitego w przedsiębiorstw ie, a jedynie koszty finansowa zw iązane z zadłużeniem. Wzrost wartości przedsiębiorstwa występuje wówczas, gdy rentowność zainwestow anego kapitału przewyższa koszt jego pozyskania, czyli jest wyższa od średniego ważonego kosztu tego kapitału. Do oceny wartości przedsiębiorstw a służą:

-    ekonomiczna wartość dodana (EVA),

-    rynkowa wartość dodana (MVA).

9.1. Ekonomiczna wartość dodana - EVA

Ekonomiczna wartość dodana zwana też dochodem rezydualnym lub dochodem ekonomicznym jest miernikiem zaprezentowanym przez J. Stema i B. Stewarta z amerykańskiej firmy konsultingowej Stern i Stewart w latach dziewięćdziesiątych. EVA została zaprezentowana, aby mierzyć ekonomiczną w artość dodaną lub straconą przez operacje firmy. EVA to podstawowe zyski operacyjne firmy minus koszt użytkowania składników majątku firmy.

, EVA może być wyrażona w postaci wzoru:

EVA = (ROI-k)x K

gdzie:

ROI - wskaźnik rentowności zainwestowanego kapitału, k - średnio ważony koszt kapitału.

K - wartość kapitałów zainwestowanych w przedsiębiorstwo.