Farm1931

Pozanerkowe wydalanie leków

Wydalanie leków z organizmu może się odbywać również pozanerkowo. a mianowicie z żółcią. śliną, przez jelita, płuca, skórę, z mlekiem. Spośród wymienionych ] dość duże znaczenie ma wydalanie Icków z żółcią.

W ten sposób są wydalane różne związki, np. związki arsenu, antymonu, rtęci, miedzi. Również glukozydouroniany niektórych leków o m.cz. powyżej 400 są wydalane z żółcią, natomiast związki o mniejszej m.cz. (poniżej 150) są wydalane

z moczem.

z moczeni.

Proces wydalania leków z żółcią odbywa się częściowo wskutek dyfuzji prostej. częściowo wskutek przenoszenia czynnego. W ten sposób przenoszone są z krwi do żółci niektóre antybiotyki, np. penicylina, tetracykliny, makrolidy, chloramfenikol, środki cieniujące. Osiągają one zazwyczaj bardzo duże stężenie w żółci, przekraczające znacznie ich stężenie we krwi. Leki Jipofilowe są wydalane z żółcią do jelit, skąd zostają ponownie wchłonięte do krwi. Proces ten może się odbywać do chwili, aż lek ulegnie, w wyniku biotransformacji, przemianom umożliwiającym wydalanie go z organizmu.

Wydalanie leków ze śliną zależy od wielkości cząsteczki, stopnia jonizacji, rozpuszczalności w tłuszczach. Przez gruczoły ślinowe są wydalane w znikomych

ilościach związki jodu, ołowiu, nęci, bizmutu. Mogą one drażnić w zatruciu prze-

wleklym Monę śluzową jamy ustnej, tworząc ciemny osad na brzegu dziąseł. Ze śliną są ponadto wydalane związki salicylowe i niektóre alkaloidy. Wydalanie Icków ze śliną ma raczej większe znaczenie dla toksykologii, zwłaszcza w przypadku związków metali ciężkich, niż dla farmakologii.

Przez błonę śluzową jelit są wydalane związki metali ciężkich (żelazo, rtęć, bizmut), które z kalem zostają usunięte z organizmu. Morfina zresorbowana z jelita cienkiego dostaje się z krwi do żołądka, a stąd do jelita cienkiego, gdzie ponownie ulega wchłonięciu.

Przez płuca są wydalane głównie związki lotne, jak alkohol, etery, chloroform i jego homologi, aceton, kwas octowy, fenol, kamfora nl<-iki m,.rvr /n,.

r    przez płuca, stopień

cżalne, jak alkohole, _Sa wvd-.i^« .

wydalanie przez pl_uca L SJJg S'^^nawc‘    lulku dni. Duły wpW

^wc^y^|acj'P‘^uc    ‘^C'k^OŚĆ P^pływu krwi przez płuca isi.

jodu

Ju. fenol, inne PoS^"'_e⁸^"ⁿⁱ'* I»Kni - *> nich ludeżązwi^k,brano.

—J stany zapalne skóry, rumień inrfyt"¹ Potężnienie skóry, wywołuiąc niekie ,uk równ.ei hicZy, błon Śluzowy^'    ™*>«''IC Objawy rLyiu.

zw.nzkbw w większych ilościach (aS j *° ,“^SU>so*^a”'" wymienionych / polem jest wydalana w duży m sS'    ' uczuleniowym

po,ow charakterystyczny zapachdroŁTw.a'™'"? ?'■' ^1C1 metabolit,, nadają szc. im większa jest ich waność oK 7 , ^>d““"'c leków z potem jest ty m wiek-wydalane z potem.    ^pK* ^{Z K}8» też powodu leki kwaśne są le^ie,

Wydalanie leków z mlekiem nv» a. -

łatwe ich przechodzenie przez nablonrW^^^f “ ^wz*^l?^{du 03} stosunkowo odgrywa rolę błony lipidowej dla wielu Sńw'^ZykĆW|.ę“^{CIOlu su}'^ko»^,'S°. klóry jących z krwi do mleka.    szkodliwych przemka-

mleka. osiągając stężenie nawa wieSnJ^^i^{Ch Ł}“*"⁾ imecnikajądo nikają do mleka gorzej. Leki nicuh*o>nr.^{U osoc}?^u- ^nałomiaslleki kwaśne przc-między krew a mleko Leki przechodzeń ^J°,ⁿⁱ5^acjl ^ ^rozdz'elane równomiernie sposobu podania. wlaScfwotoS^±!"^lcl“    szybko. zaleZme od

kilkunaslurninutach SSn    ^C2yn”"‘⁶” P°jawtają się w mleku po

eicznyc^ wydalanych^oraa^    do różnych gtttp fanttakolo-

w podawaniu leków knhiJ    ^{Z mleklcm}’    zachować dużą ostrożność

możliwe    karmiącym lub w ogóle me podawać!jeśl, jest to

. ,^,TJ^_r^{nikają d}° ^{mlcka środk}* °góln,e znieczulające, niektóre pochodne kwasu barbiturowego, lzomazyd, leki przeciwzakrzepowe, doustne leki przeciwcukrzycowe, pr/cciwpadaczkowe. moczopędne z grupy tiazydów. związki salicylowe. Szybko i łatwo przenika do mlcka erytromycyna, osiągając około 7-krotnie większe stężenie w mleku niż we krwi. Łatwo przenikają chloramfenikol, nowobiocyna, natomiast bcnzylopenicylina gorzej.

Niepożądane i toksyczne działania leków

Każdy lek może wywołać działanie, które jest zbyteczne łub, częściej, niepożądane. Działania niemające związku z. pożądanym kierunkiem leczniczym określane są często jako uboczne, bardziej prawidłowym i coraz częściej powszechnie używanym określeniem, odnoszącym się przynajmniej do większości dodatkowych działań leków, jest działanie niepożądane. Jeśli np. lek przcciwalergiczny będzie poza swoim głównym działaniem wpływał słabo nasennie i uspokajająco, to może to być do pewnego stopnia korzystne, jeśli chory zażyje lek wieczorem przed snem. Należy to jednak ogólnie traktować jako cechę niepożądaną, utrudnia bowiem normalne funkcjonowanie podczas dnia, przed czym chory musi być ostrzeżony (zakaz prowadzenia samochodu itd.).

Leki mogą wywierać działania niepożądane już w przeciętnych dawkach terapeutycznych, działania te narastają oczywiście po zastosowaniu dawek zbyt du-

31