Badanie węzłów chłonnych, podobnie jak u bydła, może się odbywać w dwojaki sposób, a mianowicie jako:
O badanie nnynowe (skrócone), wykonywane normalnie, (o jest gdy nie zachodzi podejrzenie ogólnej choroby zwierzęcia;
O badanie szczegółowe (nadzwyczajne), wykonywane w każdym przypadku podejrzenia tub niemożności wykluczenia ogólnej choroby zwierzęcia.
Przy badaniu rutynowym powinno się naciąć w każdej półtuszy węzły chłonne:
O pachwinowe powierzchowne (fon. ingninoles superficiales);
O nnri—ymirnin—r mitlTiwc (fon. mammarii) u samic, a u samców węzły chłonne mosznowe (fon. scrotales);
D biodrowe przyśrodkowe (Inn iliaci mediales);
zagadkowy przyśrodkowy (In. retropharyngeus medialis); żuchwowy (In. mandibu/aris).
W dwóch ostatnich węzłach spotykane są dość często u świń i dzików zmiany chorobowe wywoływane przez prątki kwasoopome (nie zawsze gruźlica) lub pasożyty.
Węzły chłonne świń ulegają charakterystycznym zmianom podczas chorób zakaźnych, na przykład przy różycy występują wylewy krwawe, a przy pomorze przekrwienia określane jako „marmurkowatość”.
Podczas badan i a szczegółowego powinny być nacinane w każdej półtuszy węzły chłonne:
□ podkolanowy (In. popliteus);
O nad wymieniowe - sutkowe (Inn mammarii) u samic, a u samców węzły chłonne mosznowe (fon. scrotales);
ij węzeł chłonny podbiodrowy (In. subiliacus) - inaczej węzeł fałdu kolanowego);
□ biodrowe przyśrodkowe (Inn. iliaci mediales);
3 nerkowy (In. renalis);
|f mostkowe (fon. stemales);
3 szyjny powierzchniowy (In. cemicalis superficialis);
3 zagardłowy przyśrodkowy (In. retropharyngeus medialis);
0 żuchwowy (In. mandibuloris).
Tak jak podczas badania poubojowego bydła, muszą być poddane nacięciu
1 obejrzeniu wszystkie węzły chłonne oraz wszystkie miejsca odbiegające swoim wyglądem od stanu normalnego, również w tych przypadkach, gdy nie są one objęte typowym schematem badania makroskopowego.
Nic można również zapomnieć, że wszystkie tusze świń i dzików muszą być bezwarunkowo poddawane badaniu trychinoskopowemu przed dokonaniem oceny sanitarno-weterynaryjnej mięsa.
Poniżej przedstawiono schemat badania świń, zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 11 grudnia 1998 r., w dosłownym brzmieniu:
Badanie świń obejmuje;
1) oględziny głowy i jamy gardłowej; węzły chłonne podszczękowe powinny być nacięte i zbadane; jama ustna i gardłowa oraz język powinny być poddane oględzinom, omacywaniu i ewentualnym nacięciom; migdatki powinny zostać usunięte,
2) oględziny płuc, tchawicy i przełyku; omacywanie płuc oraz węzłów chłonnych tchawiczno-oskrzelowych i śródpiersiowych; tchawica i główne pnie oskrzelowe powinny być przecięte wzdłuż ich przebiegu, a płuca powinny być nacięte poprzecznie do ich osi w dolnej jednej trzeciej, przy czym nacięcia te nie są konieczne, jeżeli płuca nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi,
3) oględziny worka osierdziowego i serca; serce powinno zostać przecięte podłużnym cięciem, w celu otworzenia komór oraz przecięcia podłużnego przegrody międąy-komorówej,
4) oględziny przepony,
5) oględziny wątroby oraz węzłów chłonnych wątrobowych i trzustkowych; omacywanie wątroby oraz jej węzłów chłonnych,
6) oględziny przewodu pokarmowego, krezki, węzłów chłonnych żołądkowych i krezkowych; omacywanie węzłów chłonnych żołądkowych i krezkowych, a w razie potrzeby ich nacięcie,
7) oględziny, a w razie potrzeby omacywanie śledziony,
8) oględziny nerek i, jeśli to konieczne, nacięcie nerek i węzłów chłonnych nerkowych,
9) oględziny opłucnej i otrzewnej,
10) oględziny organów płciowych,
11) oględziny i omacywanie wymienia i przynależnych węzłów chłonnych; nacięcie
węzłów chłonnych nadwymieniowych u macior.
Przedstawiony w rozporządzeniu schemat badania jest bardzo uproszczony, a dodatkowo zupełnie nie przewiduje pełnego badania tuszy i węzłów chłonnych (proponuje się nacinanie tylko węzłów chłonnych nadwymieniowych u macior).
Badania makroskopowe owiec i kóz przeprowadza się w zasadzie według schematu obowiązującego przy badaniu bydła, jednakże z dość znacznymi uproszczeniami.